* Veri merkezleri dijital dönüşümün stratejik yapı taşları arasında yer alıyor. Küresel veri merkezi altyapısına 2020 yılında 188 milyar dolar son kullanıcı harcaması yapıldı. Rakamın 2021 yılında 200 milyar dolara yükselmesi bekleniyor.
* Türkiye ise veri konusunda, “Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalmalı” politikasını benimsemiş durumda. Yeni sosyal medya yasası sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye’de veri merkezi yatırımı yükümlülüğü de getirdi.
* Yaklaşık 100 bin metrekare veri merkezi büyüklüğüne sahip olan Türkiye’de sektörün gelişimini desteklerle artırması hedefleniyor. Veri merkezlerine, ‘Cazibe Merkezleri Programı’ kapsamında 24 ilde destek ve teşvik var.
HABER: ŞEREF KILIÇLI
Dijital dönüşüm sürecinde verinin üretimi kadar depolanması da kritik önemde. Veri üretimi konusunda yapılan araştırmalara göre her 18 ayda bir var olan veri iki katına çıkıyor. Çağın petrolü olarak kabul edilen veride, bu kadar devasa bir üretimin olması veri merkezleri yatırımlarını güvenlik yönünden olduğu kadar ekonomik yönden de stratejik hale getiriyor. Dünyada yaklaşık 500 bin veri merkezi bulunuyor ve bu sayının yarıya yakını Kuzey Amerika ve Avrupa’da yer alıyor. Küresel araştırma ve danışmanlık kuruluşu Gartner’in araştırmasına göre, küresel veri merkezi altyapısına 2020 yılında 188 milyar dolar son kullanıcı harcaması yapıldı. 2021 yılında gerçekleştirilmesi beklenen harcama 200 milyar dolar seviyesinde.
SOSYAL MEDYA YASASI
Türkiye ise veri konusunda “Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalmalı” politikasını benimsemiş durumda. Bu bakımdan son dönemde bilişim alanında yapılan düzenlemelerde de bu yönde maddeler görmek mümkün. Hatırlanacağı üzere, kamuoyunda ‘sosyal medya yasası’ olarak bilinen düzenleme, 1 Ekim’de yürürlüğe girdi. Kanun, günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye’de temsilci belirleme zorunluluğu getirmesi yönüyle çok tartışıldı ve tartışılmaya da devam ediyor. Ancak kanunda veri merkezleri konusunda da önemli bir madde yer aldı. Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt içi veya yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına, Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma yükümlülüğünü getirdi. Yani global sosyal ağ sağlayıcılarından Türkiye’de veri merkezi yatırımı yapması da isteniyor.
SEKTÖRE YATIRIM ARTACAK
Yeni düzenlemedeki veri merkezleri yükümlülüğü konusunda görüşlerini aldığımız TELKODER Veri Merkezi Komisyonu Başkanı İlyas Turgut, söz konusu maddenin, ‘Türkiye’deki kullanıcıların verilerini Türkiye’de barındırma’ amacı ile konulmuş olduğuna dikkat çekti. Mevcut veri merkezlerinin işlerini büyütmesi ve gün geçtikçe artan sosyal medya verisi miktarı dolayısıyla yeni veri merkezlerinin yapım yolunu açacak olması açısından da düzenlemenin önemli olduğunu belirten Turgut, sözlerini şöyle sürdürdü: “Bu sayede Türkiye’nin verisi Türkiye’de kaldığı gibi şu anda bu veriye erişmek için kullanılan ve operatörlerin milyonlarca dolar ödediği yurt dışı internet hatlarının kapasitesi de azalacak. Yani dış ticaret açığını azaltma yönünde de küçük de olsa bir katkısı olacaktır.”
TÜRKİYE’DE 100 BİN METREKARE
Veri merkezleri sektörünün Türkiye’de gelişime açık bir sektör olduğunu da belirten Turgut, mevcut durum hakkında şu bilgileri verdi: “Dünyada veri merkezleri sayısı ve büyüklükleri özellikle gelişmiş batı ülkelerinde ciddi bir artış gösteriyor. Önümüzdeki 3-4 senede ‘Hyperscale’ olarak tarif ettiğimiz 40-50 bin metrekarelik büyüklükte veri merkezi sayısının 200-300’lerden 400-500’lere ulaşacağı tahmin ediliyor. Mevcut durumda Türkiye’de bulunan yaklaşık 100 bin metrekare veri merkezi büyüklüğü ile karşılaştırdığımızda, ülkemizde bu sektörün daha yeni gelişmekte olduğu aşikardır.”
4 MİLYAR DOLARLIK VERİ MERKEZLERİ
Veri merkezlerinin maliyetleri ve sağladıkları istihdam konusunda da bilgi veren İlyas Turgut, şunları söyledi: “TIER 3 lisans veya diğer sınıflandırmalara sahip veri merkezi maliyetleri, veri merkezi içinde bulunan sistem kabinetlerinin kW olarak destekledikleri IT güçlerinden ve bu kabinlerin bulunduğu ve kaç adet kabin barındırdığını hesapladığımız metrekare olarak veri merkezi büyüklüğünden bir korelasyon ile hesaplanır. Ortalama 4-5 kW destekli kabinetlerden oluşan 500-600 metrekarelik ‘Beyaz Alan’a sahip veri merkezinin maliyeti 5-6 milyon dolarlık bir yatırım gerektirir. Global sosyal medya şirketlerinin barındırma alanları binlerce metrekareden fazla olup bazıları Hyperscale dediğimiz en az 40-50 bin metrekarelik birkaç veri merkezinden hizmet veriyor. Bu tür veri merkezlerinin maliyetleri, içindeki aktif cihazları da dahil edersek 3-4 milyar doları aşıyor. Kanuni yükümlülük dolayısıyla inşa edilecek veri merkezi bu tür Hyperscale veri merkezlerinin örnek olarak dörtte biri olsa dahi ülkemize ne kadar katkı sağlayacağı aşikardır. Bin metrekarelik bir veri merkezinde sadece veri merkezi için istihdam 15-20 kişi olsa da aslında bu veri merkezi içinde barındırılan şirket sunucularının yönetimlerini yapan şirketlerin istihdam edecekleri sayı on binlerce kişi olabilir.”
DİJİTAL SERBEST BÖLGELERLE İHRACAT
Dijital hizmet ihracatı için ‘Dijital Serbest Bölgeler’ kavramının çalışılmasına ve hayata geçirilmesine ihtiyaç olduğunu da vurgulayan İlyas Turgut, şöyle konuştu: “Dijital serbest bölgelerde çalışanlara vergi indirimi olması, Cazibe Merkezleri’ne yapılacak desteklere benzer olarak, ofis ve altyapı destekleri verilmesi ile hem şu anda yürütülmekte olan 1 milyon yazılımcı projesi desteklenmiş olup istihdam sağlanacak hem de bu bölgelerde üretilen yazılımlar yurt içinde kullanılıp her yıl yurt dışına ödenen yazılım giderlerinden tasarruf yolu açılacaktır. Bu bölgelerde üretilen yazılımların yurt dışına ihracı ile ilave olarak ülkemize bir döviz girdisi de olacaktır.”
CAZİBE MERKEZLERİ PROGRAMI DESTEKLERİ
Veri merkezlerine, ‘Cazibe Merkezleri Programı’ kapsamında devlet destekleri ve teşvikleri sağlanıyor. Cazibe Merkezleri Programı, 24 ili kapsıyor. Program kapsamındaki 24 ilin listesi şu şekilde: Adıyaman, Ağrı, Ardahan, Batman, Bayburt, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gümüşhane, Hakkari, Iğdır, Kars, Kilis, Malatya, Mardin, Muş, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak, Tunceli, Van. Cazibe Merkezleri Programı kapsamında yatırımcılar; veri merkezi enerji, fiber iletişim altyapısı, yatırım yeri tahsisi, faizsiz yatırım kredisi desteklerinden faydalanabiliyor. Destek için ANSI/TIA-942 veya Uptime Institute TIER-3 ya da üstü standardı lisans şartı var. Ayrıca veri merkezi yatırımlarının asgari 5 bin metrekare beyaz alan ihtiva etmesi gerekiyor.
DESTEKLER TÜRKİYE GENELİNE YAYILSIN
Sektörde, Cazibe Merkezleri Programı’nın veri merkezleri için tüm Türkiye’ye yayılması önerisi de var. İlyas Turgut, önerinin uygulamaya geçmesi durumunda şu faydaların sağlanacağını savunuyor: “Türkiye’de bulunan standartlara uyumlu veri merkezi sayısı artacak. ‘Türkiye’nin verisi Türkiye’de kalmalı’ hedefimizin gerçekleşmesi daha karşılanabilir hale gelecek. Veri merkezlerimiz yurt dışı rakiplerine karşı rekabet edebilir hale gelip, her yıl yurt dışına bu hizmetler için ödenen döviz miktarı azalacağı gibi yurt dışından alınacak müşteriler sayesinde ayrıca bir döviz girdisi de olacaktır. Bunun yanında, ekstra istihdam ve buralarda oluşan değer sayesinde ülkemizden yurt dışına ödenen internet çıkış giderleri de azalacaktır.”
