Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ), Covid-19 salgınının KOBİ’lere etkisi üzerine bir rapor yayımladı. ‘Helping MSMES navigate the Covid-19 crisis’ başlığıyla yayımlanan raporda, dünya ekonomisini oluşturan şirketlerin yüzde 95’inin KOBİ’lerden oluştuğu hatırlatıldı.
Küresel değer zincirlerine (Global Value Chain-GVC) entegrasyonun yüksek olduğu durumlarda tedarik zinciri aksamaları ya da talep şoklarının ithalatçı ve ihracatçı KOBİ’leri hayati derecede olumsuz etkileyebildiği kaydedildi. Rapora göre çok sayıda KOBİ’nin ürünü, doğrudan ya da dolaylı olarak ihraç edildiği veya üretim amacıyla ithal girdilere güvendikleri için uluslararası ticarete bağımlı.
Kore’de yapılan bir araştırmaya katılan KOBİ’lerin yarısından fazlası Çin’deki fabrika kapanışları sebebiyle teslimatları yapamadı. Ayrıca KOBİ’ler, şoklar sebebiyle maliyetlerin getirdiği sonuçlarla başa çıkmada daha az dayanıklı; krizde hayatta kalmaları büyük firmalardan daha zor.
FİNANSAL DESTEK
Raporda, gelişmekte olan ülkelerde ticaret finansmanı eksikliğinin ticaret fırsatlarını ciddi şekilde engelleyebileceği kaydedildi. DTÖ verilerine göre, DTÖ üyesi 44 ülke nisan ayında KOBİ’ler için acil teşvik ve önlemleri uygulamaya başladı. Bu önlemler temel olarak likidite desteği, devlet kredileri, kredi garantileri, ücret sübvansiyonları ve vergi ödemelerinin ertelenmesini içeriyor.
DEVLETTEN KOLAYLIK
DTÖ üyesi bazı ülkeler, KOBİ’ler için mali desteğin ötesinde ticaret fırsatlarını genişletmek için önlemler aldı. Bu kapsamda, gümrük prosedürleri düzenlendi, vergiler azaltıldı. Ayrıca tıbbi malzeme ve tarımsal ürünler üzerinde gümrükle ilgili tedbirler alındı.
Hükümetlerin bazısı belirli ürünler için nakliye hizmetlerinin verilmesini veya Covid-19 temel ürünleriyle ilgili standartlara erişimi destekliyor. Buna devletin kargo uçuşları da dahil.
Bazı hükümetler ise aynı zamanda tüm ürünler için geçerli olan ticareti genişletici önlemler getirdi. Birçok hükümet de devlet alımları yoluyla KOBİ’lerin ticareti sürdürmesini destekledi.
UZUN VADELİ
DTÖ’ye göre internet
destekli KOBİ’lerin yüzde 97’si ihracat yaparken, geleneksel KOBİ’lerin ihracat yapma oranı yüzde 2-28 arasında. e-ticaret gibi dijital teknolojileri kullanan KOBİ’lerin Covid-19 pandemisine uyum sağlamak için daha uygun olduğu kaydedildi. Malezya, Singapur, İngiltere ve Japonya, çöküşe karşı dayanıklılığı artırmak ve değer zinciri ortaklarını çeşitlendirmelerine yardımcı olmak için KOBİ’leri bilgi ve iletişim teknolojilerini benimsemeye teşvik edici önlemler aldı. Bu bağlamda DTÖ, KOBİ’leri desteklemek için bir forum sunuyor. DTÖ, KOBİ’ler için Resmi Olmayan Çalışma Grubu 90’dan fazla üyeye sahip. Grubun temel amacı, KOBİ’nin uluslararası ticarete katılımının önündeki engelleri ele almak.
İŞLETMELERE İLAÇ ÖNERİLER
DTÖ raporunda krizin, KOBİ’ler üzerindeki etkisini sınırlamak ve dayanıklılığı artırmak için gerekli olanlar şöyle sıralandı:
* KOBİ’ler için uygun maliyetli ticaret finansmanı
* Gümrük prosedürlerine kolay erişim
* Düzenleyici kriterler ve piyasa bilgileri
* Dijital araçlar
* e-ticaretin daha fazla kullanılması
HER SEKTÖRE ETKİSİ FARKLI
Tedarik zinciri aksamalarının KOBİ’ler üzerindeki etkisi ekonomilere göre farklılık gösteriyor. Dünya Ticaret Örgütü raporuna göre; mevcut aksaklıklar, KOBİ’lerin GVC’lere yüksek oranda entegre olduğu sektörleri orantısız olarak etkiliyor.
* Ofis ekipmanları, elektronik, kimya, petrol ve plastik sektörlerinde KOBİ’ler toplam girdilerin yüzde 60’ını ithal ediyor.
* Otomotiv ve mobilya sektörlerinde KOBİ’ler (özellikle yabancı sermayeli olanlar) toplam satışlarının yüzde 40’ından fazlasını doğrudan veya dolaylı olarak ihraç ediyor. Az gelişmiş ülkelerdeki KOBİ’ler, mobilya sektöründe doğrudan ihracatın yüksek bir payına sahip.
* Makina ürünleri, ekipman, yayıncılık ve baskı ürünleri, kağıt bazlı ürünler ve nakliye ekipmanlarını da içeren diğer imalat sektörlerinde KOBİ’ler GVC’ler aracılığıyla büyük firmalardan daha fazla ürün ihraç ediyor.
HANGİ ÖNLEMLER FIRSAT DOĞURDU?
KOBİ’ler için ticaret fırsatlarını genişletmek amacıyla yürürlüğe konulan önlemler:
* Gümrük vergilerinin azaltılması
* Kolaylaştırılmış gümrük prosedürleri
* İthalat lisanslamasının geçici olarak kaldırılması
* Taşımacılık hizmetlerinin sunumunu kolaylaştırmak
* Standartlara erişimin kolaylaştırılması
* Gümrükle ilgili ücretleri azaltmak
* Piyasa bilgilerine erişim için devlet yardımı
* Taşımacılık hizmetlerinin sunumunu kolaylaştırmak
