Daha dirençli yapılar için yapı denetime iyileştirme

Deprem kuşağında yer alan Türkiye’de yapı denetim faaliyeti hayati önem taşıyor. Yapı Denetimi Hakkında Kanun sonrası inşa edilen binaların depremde ayakta kalma oranı yüzde 96 oldu.

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL 

Kentsel dönüşüm faaliyetlerinin hızlanmasıyla Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği’nin de güncellenmesi gerekti. Bu kapsamda ilgili tarafların tamamının katılımıyla daha işlevsel bir yönetmelik için yapılan çalışmalarda sona yaklaşıldı.

Topraklarının büyük bölümü deprem kuşağında yer alan Türkiye, afet riskine karşı mevzuatta gerekli güncellemeleri yapıyor. Marmara Depremi’nden sonra 2001 yılında yürürlüğe giren Yapı Denetimi Hakkında Kanun, bu alanda öncü oldu. Bu kanun kapsamında yapılan binaların sonraki yıllarda yaşanan depremlerde ayakta kalma oranının yüzde 96 olduğu belirlendi. 

Özellikle yüksek deprem riski altında bulunan İstanbul için hayati önem taşıyan kanunun uygulanması, yönetmelikler aracılığıyla iyileştirilecek. Bu kapsamda ‘Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği’nde yeni bir değişiklik yapılacak. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, kentsel dönüşümde kritik öneme sahip regülasyonun (yasal düzenlemeler) etkinliğini ve işlevselliğini artırmak için gerekli güncelleme çalışmalarını yapacak. Bakanlık, bu kapsamda konunun tarafları ve ilgili sektör temsilcileriyle görüşüyor. 

KÖKLÜ DEĞİŞİKLİKLER

Türkiye’de yapı denetimi sistemi, 2001 yılında yürürlüğe giren kanunla hayata geçirildi. İlk olarak İstanbul, Ankara, İzmir, Sakarya dahil yüksek risk altındaki 19 ilde başlayan uygulama, 2011 yılında diğer şehirler için de zorunlu hale geldi. Buna göre Bakanlıkça yetkilendirilen yapı denetim firmalarının onay vermediği yapılara ruhsat verilmiyor. Bugün gelinen noktada, yapı stokunun artması, kentsel dönüşüm çalışmalarının hızlanması sebebiyle uygulamada bazı aksaklıklar yaşanıyor. Bu sorunların giderilmesi için de gerekli değişiklik çalışmaları yapılacak. Yapı Denetimi Uygulama Yönetmeliği’nde beklenen köklü değişiklik için Bakanlığın önümüzdeki günlerde açıklama yapması bekleniyor. 

Uygulama yönetmeliğinde değişiklik için yol haritasını belirlemek üzere harekete geçen Bakanlık yetkilileri, konuyla ilgili toplantılarından birini İstanbul Ticaret Odası’nda gerçekleştirdi. İTO İnşaat ve Gayrimenkul İhtisas Komitesi’nin davetiyle gerçekleştirilen toplantıda, yönetmelikte değişiklik hakkında görüş alışverişinde bulunuldu. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı yetkilileri, yapı denetim ve laboratuvar firmaları ile sektör mensuplarının iştirak ettiği toplantıya, İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Yakup Köç ve Yönetim Kurulu Üyesi Zeki Akbal başkanlık etti. Toplantıya, İTO Yönetim Kurulu Üyesi Murat Hazıroğlu da katıldı.

MEKANİK DENETİMLER 

Toplantıda konuşan İTO Yönetim Kurulu Sayman Üyesi Yakup Köç, “Şu an yeni yönetmelikle ilgili yoğun bir saha çalışması var. Tüm toplantıların ardından yönetmeliğin hızla devreye girmesini bekliyoruz. Sahada yapı denetim firmalarının varlığını hissediyoruz. Ancak tüm tarafların beklediği bu yönetmelik değişikliği için mekanik, elektrik, izolasyon gibi alanlarda da yapı denetime dair çalışmalar yapılabilir mi diye çalışıyoruz. Dolayısıyla tüm tarafların masada ve mevzuatta olmasını istiyoruz” diye konuştu.

Sektör mensupları da yönetmelikte tüm paydaşların bir arada olmamasından doğan sıkıntıları dile getirerek, “Bakanlık, ilgili paydaşların hepsini kapsayacak bir yönetmelik yapabilir” görüşünü dile getirdi. Sektör mensupları, ayrıca projelerin e-imza yöntemi ile imzalanmasını da önerdi. Böylece farklı uygulama biçimlerinin önüne geçilebileceği belirtildi. 

GÜVENLİK VE KONFOR

İstanbul’un kentsel dönüşüm planlarında hayati öneme sahip olduğu belirtilen sistem için daha sade bir yönetmelik öngörülüyor. Bakanlık, yapının güvenliğinin yanı sıra son kullanıcının da konforunu içeren ince işler için de bir çalışma yapılacağını duyurdu. 

DENETİM YIKILMAKTAN KORUYOR 

Toplantıda, yapı denetim uzmanları depremle ilgili bazı bilgileri paylaştı. Verilen bilgiye göre, Kahramanmaraş ve Hatay depremlerinden etkilenen 11 ilde denetimden geçen 151 bin binanın yalnızca 185’i yıkıldı. Bu da yapı denetiminin binaların güvenliği ve insan hayatı için ne kadar önemli olduğunu ortaya koydu. Diğer yandan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı istatistiklerine göre Düzce, Van, Elazığ ve İzmir depremlerinde yapı denetimden geçen hiçbir bina yıkılmadı. 

2 BİN 580 DENETİM FİRMASI

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca paylaşılan bilgilere göre, yapı denetim faaliyetleri 2 bin 580 yapı denetim firması ve 452 laboratuvar ile yürütülüyor. Yapı denetim kuruluşlarında 15 bin 885 denetçi mimar ve mühendis, 21 bin 665 yardımcı kontrol elemanı mimar ve mühendis görev alıyor. İstanbul’da şu ana kadar 190 bin bina yapı denetimden geçti. Hali hazırda 71 bin binanın denetimi sürüyor. İstanbul’da 500’ün üzerinde yapı denetim firması faaliyet gösteriyor.  

25 Eylül 2024 Çarşamba