Cumhuriyetin asırlık mirası dijitalleşiyor

Türkiye Cumhuriyeti bu hafta 101. yaşını kutlarken, Cumhuriyet’in bir asrı aşan köklü kültürel geçmişine dair izler, artık çevrimiçi ortamda da sürülebiliyor. Türk Tarih Kurumu, Ankara’nın başkent oluşunun 101. yıl dönümüne ait belgeleri uzaktan erişime açtı.

Bunun yanı sıra Cumhuriyet döneminin önemli tarihçilerinden Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi ve Türkiye’nin ilk sanat okulu Musiki Muallim Mektebi arşivi de dijital ortamda ulaşılabilir hale getirildi.    

HABER: SÜMEYRA YARIŞ TOPAL

Türkiye Cumhuriyeti kuruluşunun 101. yılını kutlarken, pek çok kurum asırlık arşivlerini dijital ortamda erişilebilir hale getirerek, Cumhuriyet kültürüne vefa borcunu ödüyor. Türk Tarih Kurumu, Ankara’nın başkent oluşunun 101. yılına özel olarak kimi belge ve fotoğrafları dijital olarak erişime açarken, Kadir Has Üniversitesi de Cumhuriyet’in ilk yıllarının İstanbul’unu en ince detaylarına kadar anlatan tarihçi Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi’ni çevrimiçi olarak ulaşılabilir hale getirdi. Ayrıca Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) de 1924’te kurulan ve 1936’da Ankara Devlet Konservatuvarı’na dönüştürülen Musiki Muallim Mektebi’ne ait 1925-1956 yıllarından oluşan arşivi çevrimiçi erişime açtığını duyurdu. 

2 BİNİ AŞKIN FOTOĞRAF 

Osmanlı Devleti’nin son dönemleri ile Cumhuriyet dönemi Türkiye’sine ait belge, gazete kupürü, tefrika ve fotoğraf koleksiyonlarından oluşan Türk Tarih Kurumu (TTK) arşivinin bir kısmından dijital ortamda faydalanılabiliyor. TTK, çeşitli koleksiyonlarını kamuoyunun faydasına sunarken, en son proje Cumhuriyet’in 101. yılı münasebetiyle Ankara’ya ait belgelerin erişime açılması oldu. TTK, aynı zamanda Ankara’nın başkent oluşunun da 101. yılı olması hatırasına açtığı arşivle 

2 bini aşkın fotoğraf ve belgeyi çevrimiçi ortamda erişilebilir hale getirdi. 

CUMHURİYET İSTANBUL’U

Son dönemde çevrimiçi ulaşılabilir hale gelen arşivlerden biri de Reşat Ekrem Koçu’nun İstanbul Ansiklopedisi oldu. Kadir Has Üniversitesi ve Salt Araştırma’nın ortaklaşa yürüttüğü proje çerçevesince tarihçi Reşat Ekrem Koçu’nun Cumhuriyet’in kuruluşundan kısa bir süre sonra yazmaya başladığı ve İstanbul tarihine ışık tutan 11 ciltlik külliyatı, ilk defa dijital erişime açık hale geldi. Hazırlık çalışmaları 2018 yılından bu yana süren proje kapsamında 40 bini aşkın belge tek bir platformda toplandı. 

TÜRKİYE’NİN İLK SANAT OKULU 

Vehbi Koç Ankara Araştırmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi (VEKAM) de Cumhuriyet’e vefa projesi geliştiren kurumlardan biri oldu. VEKAM, Türkiye’nin ilk sanat okulu olan Musiki Muallim Mektebi’ne ait arşivi çevrimiçi erişime açtı. Arşiv bünyesinde erişime açılan 1925-1956 yıllarına ait mektuplar, fotoğraflar ve zarflardan oluşan 15 bin belge Cumhuriyet’in erken dönemi hakkında ipuçları veriyor. Arşivde tanınmış pek çok sanatçının başvuru mektuplarının yanı sıra, Anadolu’nun çeşitli illerinden okulda okumak isteyenlerin mektupları bulunuyor. Ayrıca okulun verdiği yanıtlar da erişim kapsamında görülebiliyor. 

DAHA ÖNCE AÇILAN ARŞİVLER 

Kültür ve Turizm Bakanlığı Sinema Genel Müdürlüğü de 2022 yılında Film Mirasım projesini hayata geçirmiş ve 1895 yılından itibaren Türkiye’de çekilen görüntüleri dijital arşive aktararak kamuoyuyla paylaşmıştı. Dijital arşiv bünyesinde; Kurtuluş Savaşı dönemine ait pek çok görüntünün yanı sıra, Cumhuriyet’in ilk yıllarındaki fabrika açılışlarına dair videolar, yabancı heyetlerin kabulü ve çeşitli günlük çekimleri içeren bini aşkın görüntüye erişmek mümkün. 

Milli Kütüphane arşivine uzaktan erişim Arşivleri uzaktan erişime açma çalışması başlatan kurumlardan biri de Milli Kütüphane. Geçtiğimiz mart ayında Kültür ve Turizm Bakanlığı Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü’nce Milli Kütüphane kaynaklarında 20 milyon sayfanın dijitale aktarıldığı duyurulmuştu. Aynı açıklamada Milli Kütüphane’nin, her çeşitteki tüm dijital ya da dijitalleştirilmiş bilgi kaynaklarını Ankara dışından da çevrimiçi ulaşılabilir hale getireceği ve Bakanlığa bağlı halk kütüphanelerinden bu kaynaklara erişimin mümkün olacağı bilgisi paylaşılmıştı. 

28 Ekim 2024 Pazartesi