Çin, ülkedeki teknoloji şirketlerini Nvidia’nın yapay zekâ işlemcileri gibi ABD menşeli ürünlerden uzaklaştırmak amacıyla çip ithalatına yönelik kontrolleri sıkılaştırdı. Financial Times'ın haberine göre, son birkaç haftada ülke genelindeki büyük limanlarda yarı iletken sevkiyatlarını daha sıkı denetlemek üzere gümrük ekipleri görevlendirildi. Denetimler, düzenleyicilerin yönlendirmeleri doğrultusunda yerel şirketlerin Nvidia’nın Çin’e özel yongalarına yönelik siparişleri durdurmalarını sağlamayı amaçlıyor.
HEDEF ÜRÜNLER GENİŞLEDİ
Başlıca hedefte, ABD ihracat kontrollerine uyum için tasarlanmış Nvidia H20 ve RTX Pro 6000D işlemcileri bulunuyor. Ancak kaynaklardan biri, kontrollerin son dönemde tüm “gelişmiş” yarı iletken ürünlerine genişletildiğini, böylece ABD kısıtlamalarını ihlal eden yüksek kaliteli yonga kaçakçılığının daha etkin biçimde hedeflendiğini aktarıyor. Çin gümrükleri, geçmişte vergiler ödendiği sürece yonga ithalatını engellemek için sınırlı adım atmıştı. Buna karşın, Mayıs’tan itibaren üç ay içinde Nvidia’nın üst düzey yapay zekâ yongalarının en az 1 milyar dolar değerinde Çin’e kaçırılıp satıldığı bildirildi.
BAĞIMSIZLIK STRATEJİSİ HIZLI
Sınırdaki bu sıkı önlemler, Pekin’in teknoloji şirketlerini Amerikan teknolojisine bağımlılıktan çıkarmaya dönük kararlılığını yansıtıyor. Çin, yerli çip üreticilerine kaynak aktarımını artırarak, performans ve kapasite olarak küresel rakipleri yakalama hedefini öne çıkarıyor. Denetim adımları, ithalatın kısıtlanmasıyla eş zamanlı olarak iç pazarda yerli çözümlerin ölçeklenmesini teşvik etmeyi amaçlıyor.
GERİYE DÖNÜK İNCELEME BAŞLADI
Kaynaklara göre, sıkılaştırılan sınır kontrollerinin yanı sıra bazı gümrük yetkilileri şirketlerin geçmişte gelişmiş yarı iletken ithalatına ilişkin beyanlarında usulsüzlük olup olmadığını da inceliyor. Geçen hafta, ABD’li nicel ticaret şirketi Tower Research’in gelişmiş çipler dâhil donanım kaçakçılığı iddiasıyla soruşturulduğu bildirilmişti; soruşturmanın yeni kontrol dalgasının bir parçası olduğu değerlendiriliyor.
CAC İLE EŞGÜDÜM
İnternet düzenleyicisi Çin Siber Uzay İdaresi’nin (CAC) liderlik ettiği düzenleyici kurumlar, Eylül ortasında ByteDance ve Alibaba başta olmak üzere teknoloji şirketlerine, Nvidia ürünlerine yönelik sipariş ve test faaliyetlerini sonlandırma talimatı verdi. Yeni sınır kontrollerinin CAC ile koordinasyon içinde uygulamaya alındığı aktarılıyor. Bu yönlendirme, Nvidia’nın Trump yönetimi tarafından H20’ye konan ihracat yasağının kaldırıldığını açıklamasından ve Çin pazarı için ‘sulandırılmış’ RTX Pro 6000D’yi tanıtmasından yalnızca iki ay sonra geldi.
YERLİ PERFORMANS EŞİĞİ
Son hamleler, Pekin’deki üst düzey yetkililerin yerli yongaların performans açısından Nvidia’nın Çin’e özgü yongalarıyla karşılaştırılabilir standartlara ulaştığı değerlendirmesiyle örtüşüyor. Çin, Nvidia’nın yarattığı talebi karşılamak üzere gelecek yıl gelişmiş yarı iletken üretimini üç katına çıkarmayı hedefliyor. Nvidia, geleceğe dönük gelir projeksiyonlarına Çin’i artık dâhil etmese de, ABD’nin satışları geçici olarak kısıtlamasından önce bu mali yılın ilk çeyreğinde Çin’e H20 satışlarından 4,6 milyar dolar gelir elde etmişti.
PİYASA DENGESİ DEĞİŞİYOR
Gümrük yetkililerinin yorum taleplerine yanıt verilmezken, Nvidia da yorum yapmayı reddetti. Buna rağmen, denetimlerin kapsamının genişlemesi ve geriye dönük incelemeler, ithalat kanallarını daraltarak yerli alternatiflerin daha hızlı konumlanmasına zemin hazırlıyor. Politika setinin, talebi yöneterek iç üretim kapasitesini hızla ölçeklendirmeyi hedeflediği değerlendiriliyor.
İTHALAT–ÜRETİM DENGESİ
Kontrollerin yoğunlaşması, kısa vadede gelişmiş çip erişimini zorlaştırabilir; ancak Pekin’in stratejisi, üretim kapasitesinde ‘köprü dönemi’ yatırımlarını hızlandırmak. Denetimlerin kaçakçılığı azaltması, tedarik şeffaflığını artırması ve yerli ekosistemde Ar-Ge’yi teşvik etmesi bekleniyor. Bununla birlikte, gelişmiş üretim süreçlerine erişim ve EDA yazılımları, ekipman tedariki gibi alanlarda dış kısıtların etkisi sürüyor.
