Büyümenin motoru iç talep olacak

Türkiye ekonomisi için 2023 yılında OECD ve IMF yüzde 3, Dünya Bankası ise yüzde 2.7 büyüme öngörüyor. OECD ayrıca 2023’te Türkiye’nin yüzde 3’lük büyümeyle üye ülkeleri arasında en fazla büyüme gösteren ikinci ülke olmasını da bekliyor.

Dünya ekonomisinin önemli bir bölümünde yavaşlama öngörülürken, ekonomistler Türkiye’nin 2023’ün ilk yarısında iç talebe odaklanacağını belirtiyor. İç talepteki canlılığın Türkiye ekonomisini dünya ortalamasının üzerinde tutması bekleniyor. 

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Türkiye, 2023 yılında Cumhuriyet’in 100. yılını kutlarken, ekonomide hem orta vadeli hem kısa vadeli programlarını devreye alıyor. Ekonomide orta ve kısa vadeli makro politikalar ise Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın hazırladığı 2023-2025 dönemi Orta Vadeli Program (OVP) ile 2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda belirlendi. OVP’de 2023 için yüzde 5, 2024 ve 2025 için yüzde 5.5’lik büyüme hedefleri konuldu. Enflasyonun ise 2023 sonunda yüzde 24.9, 2024 sonunda yüzde 13.8 ve 2025 sonunda da yüzde 9.9’a gerilemesi öngörülüyor.   

YATIRIM PROJELERİ 

2023 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda da 2023’te yüzde 5 büyüme hedefinin altı çiziliyor. Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı’nda açıklanan enflasyon hedefi ise yüzde 24 seviyesinde. Programa göre; 2023’te kamu sabit sermaye yatırım miktarı 643.2 milyar TL olacak. En fazla yatırım yapılacak alan ise 212 milyar TL ile ulaştırma olacak. Kamu yatırımları ulaştırma, madencilik, eğitim, tarım ve enerji alanlarına yoğunlaşacak. 2023’te kamu-özel sektöre toplam yatırım miktarı 6.1 trilyon TL’yi bulacak.

OECD’DE İKİNCİ OLACAK

Uluslararası kuruluşlar da Türkiye ekonomisi için 2023 yılı tahminlerini geçen yılın son çeyreğinde açıkladı. Türkiye ekonomisi için 2023 yılında Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı (OECD) ve Uluslararası Para Fonu (IMF) yüzde 3, Dünya Bankası ise yüzde 2.7 büyüme öngörüyor. OECD, 2023’te Türkiye’nin yüzde 3’lük büyümeyle OECD ülkeleri arasında en fazla büyüme gösteren ikinci ülke olmasını da bekliyor. İlk sıradaysa yüzde 3.8 büyüyeceği tahmin edilen İrlanda yer alıyor. OECD’ye göre örgüte üye olmayan büyük ekonomiler arasında Türkiye, önümüzdeki yıl Hindistan, Suudi Arabistan, Endonezya ve Çin’den sonra en fazla büyüyen beşinci ekonomi olacak. OECD, Türkiye’de enflasyonun ise yüzde 44.6 olacağını tahmin ediyor.

PARA POLİTİKASI

Türkiye ekonomisiyle ilgili 2023 yılı öngörülerini paylaşan Piri Reis Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, şöyle konuştu: “2023 yılını iki yarıya ayırmak gerektiğini düşünüyorum. İlk yarı beklentim büyümenin yüzde 4’ün üzerine çıkması yönünde. Ancak yılın ikinci yarısında para politikasında değişiklik ihtimalini yüksek görüyorum. O yüzden yılın ikinci yarısında büyüme olmayabileceğini, belki eksi olabileceğini düşünüyorum. Yani para politikası değişirse büyümede sert bir yavaşlama karşımıza çıkacaktır. 2023 yılı büyüme ortalaması tahminim yüzde 2 civarında. Mevcut para politikası devam ederse yıl yüzde 3 civarında da bitirilebilir. Ancak büyümede her halükarda bir yavaşlama olacaktır.” 

Küresel konjonktürü de dikkate almak gerektiğini belirten Prof. Dr. Aslanoğlu, “Ancak şu anda görülen önümüzdeki süreçte iç talebe odaklanılacak. Türkiye bir süre de olsa iç taleple büyümeyi sağlar ama sürdürmenin zor olduğunu da unutmamalıyız” dedi. 

KÜRESEL KONJONKTÜR ETKİSİ

Küresel ekonomide 2022 yılında yapılan faiz artırımlarının etkisi nedeniyle önemli bir yavaşlama beklendiğini ve Türkiye’yi de etkileyeceğini belirten OSTİM Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Dr. Berra Doğaner ise şunları söyledi: “Dünya ekonomisi az büyürken yani uluslararası konjonktür uygun değilken, yüzde 5 civarında büyümemiz zor gözüküyor. Çünkü Türkiye, büyüme modelini ihracat üzerine kurgulamış bir yapıda. Dünyanın ekonomik konjonktürü sebebiyle ihracatta önemli bir büyüme beklememek gerekiyor. Yurt içi pazarda ise yılı, seçim öncesi ve seçim sonrası olmak üzere iki farklı döneme ayırmalıyız. Seçime giderken alım gücünü artıran parasal genişleme yani iç talep canlandırmaya dönük adımlar görüyoruz. Asgari ücret artışı, krediye erişimin kolaylaştırılması gibi etkenler iç talebi canlı tutacaktır. İç talebin canlı olması, Türkiye ekonomisinin dünya ortalamasından biraz daha fazla büyümesini sağlayabilir.”

Enflasyonda baz etkisi sürecek 

Türkiye ekonomisiyle ilgili 2023 yılı enflasyon öngörülerini de paylaşan Prof. Dr. Erhan Aslanoğlu, şunları kaydetti: “Enflasyonda 2023 yılı ilk yarıda düşüş baz etkisiyle devam edecektir. İlk üç ayda hızlı olur, sonra yavaşlar. Ancak yılın ikinci yarısında birkaç ay da olsa tekrar yukarı gitme potansiyeli var. Bu sebeple 2023 yılsonu için enflasyon tahminim yüzde 45-50 arasında. Enflasyonun yükselmesinde, iç talebin artması ve ücretlerden gelen maliyet baskısının da etkisi olacaktır. Döviz kurunda yıl içinde belirli hareketler görebiliriz. Onun da etkisi olacaktır.”

PARASAL GENİŞLEME HEDEFİ DE ETKİLEYECEK

Baz etkisiyle haziran ayına kadar enflasyonun yüzde 45-50 bandına gerilemesinin mümkün olduğunu belirten Dr. Berra Doğaner’in bu konudaki görüşleri işe şöyle: “Türkiye’nin 2022 yılı enflasyonu yüzde 64.27 açıklandı. Baz etkisi sebebiyle 2023 yılında da enflasyon gerileyecektir. Son 3 aylık enflasyon gerçekleşmeleri baz alındığında aynı trend devam ederse haziran ayına kadar enflasyonun yüzde 45-50 bandına gerilemesi mümkün. Yılın ikinci yarısında daha da kuvvetli bir düşüş olması lazım ki, sene sonu yıllık yüzde 24’ü bulabilelim. Ancak seçim öncesi parasal genişleme ve iç talebi artıracak uygulamalar nedeniyle 2023 yılı için belirlenen yüzde 24 enflasyon hedefine erişilemeyeceğini düşünüyorum.”

IMF: GSYH 942 MİLYAR DOLARA YÜKSELECEK

IMF’nin 2022 yılının son çeyreğinde açıkladığı ve güncellenmiş verilerin yer aldığı Dünya Ekonomik Görünüm raporuna göre; Türkiye, 2021 ve 2022 yılında dünyanın 20. büyük ekonomisi konumunda. Rapora göre, Türkiye 2024 yılında en büyük ekonomiler listesinde 19. sıraya çıkacak. IMF’nin öngörüsüne göre Türkiye’nin GSYH’si 2023 yılında 942 milyar dolara yükselecek. Türkiye, bu değer ile 20. sırada kalmaya devam edecek. Türkiye, büyüyen GSYH’si ile üst sıralardaki ülkelerle arasındaki farkı da kapatacak.

09 Ocak 2023 Pazartesi