Büyümede ilk üç sektör: Finans-hizmet-destek

Türkiye ekonomisi, 10. çeyrekte de büyüdü. 2022’nin genelinde büyüme oranı yüzde 5.6 oldu. Faaliyet alanlarına göre yüzde 21.8 büyüyen finans ve sigorta sektörünü, yüzde 11.7 ile hizmet faaliyetleri, yüzde 9.9 ile de mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri takip etti.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022’ye ilişkin üretim yöntemiyle hesaplanan Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) sonuçlarını açıkladı. Geçen yılın son çeyreğinde yüzde 3.5, yıl genelinde yüzde 5.6 büyüme gerçekleşti. 

Üretim yöntemine göre cari fiyatlarla GSYH, 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 107 artarak 15 trilyon 6 milyar 574 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu noktada faaliyet alanlarına göre veriler de ortaya çıktı. GSYH’yi oluşturan faaliyetler incelendiğinde, 2022 yılında bir önceki yıla göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak finans ve sigorta faaliyetleri toplam katma değeri yüzde 21.8, hizmet faaliyetleri yüzde 11.7, mesleki, idari ve destek hizmet faaliyetleri yüzde 9.9, bilgi ve iletişim faaliyetleri yüzde 8.7 arttı. Söz konusu dönemde inşaat sektörü ise yüzde 8.4 azaldı. Kişi başına GSYH değeri ise 2022’de cari fiyatlarla 176 bin 589 lira (10 bin 655 dolar) olarak hesaplandı.

TÜKETİM HARCAMALARI

Hane halkı nihai tüketim harcamaları, 2022’de bir önceki yıl zincirlenmiş hacim endeksine göre yüzde 19.7 arttı ve GSYH içindeki payı yüzde 57.5 oldu. Aynı harcama verisi, geçen yıl son çeyrekte 2021’in aynı dönemine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak yüzde 16.1 yükseldi. Bu arada devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9, gayrisafi sabit sermaye oluşumu da yüzde 2.6 arttı.

İŞ GÜCÜ ÖDEMELERİ

İş gücü ödemeleri, 2022’de bir önceki yıla göre yüzde 82.7, net işletme artığı/karma gelir yüzde 115.2 yükseldi. 

İş gücü ödemeleri, geçen yılın 4’üncü çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 103.3, net işletme artığı/karma gelir yüzde 104.9 arttı. İş gücü ödemelerinin cari fiyatlarla gayrisafi katma değer içindeki payı 2021’in aynı çeyreğinde yüzde 25.7 iken bu oran geçen yılın 4’üncü çeyreğinde yüzde 25.2 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 57.5’ten yüzde 56.7’ye geriledi.

AVDAGİÇ: YARALARI SARARAK DAHA ÇOK BÜYÜYECEĞİZ

İstanbul Ticaret Odası Başkanı Şekib Avdagiç, makro verilere ilişkin değerlendirmesini, bir tweet ile paylaştı. Avdagiç, büyüme oranlarına ilişkin şunları kaydetti: “Türkiye ekonomisi 2022 yılını yüzde 5.6 büyüme ile tamamladı. Yılın tamamında büyümenin iki ana destekçisi ‘iç tüketim’ ve ‘ihracat’ oldu. 2023’te iş dünyası olarak, yaşadığımız felaketin yaralarını sarmak ve ekonomimizi büyütmeye devam etmek için var gücümüzle çalışacağız.”

COVİD-19’DAN SONRA 10’DA 10 POZİTİF

Türkiye ekonomisi 2020’ye yüzde 4 büyümeyle başlamıştı. Ancak mart ayında patlak veren Covid-19 pandemisi, küresel çapta olduğu gibi Türkiye’de de üretimi yavaşlattı. Salgın sebebiyle 2020’nin ikinci çeyreğinde yüzde 10 küçülen ekonomi, hemen ardından üçüncü çeyrekte tekrar büyümeye başladı. O dönemden bu yana pozitif devam eden büyümede, 2022’nin son çeyreğinin de yüzde 3.5 olarak açıklanmasıyla pozitif seri 10. çeyrekte de bozulmadı. Geçen yılın genelinde ise büyüme, pandemiden önceki beş yılın ortalamasının üzerinde ve yüzde 5.6 olarak hesaplandı. 

HİZMET ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ YÜZDE 90 ARTTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Hizmet Üretici Fiyat Endeksi (H-ÜFE) ocak ayı sonuçlarını açıkladı. Buna göre Hizmet Üretici Fiyat Endeksi, ocakta bir önceki aya kıyasla yüzde 15.57, geçen yılın aynı ayına göre 82.64 ve 12 aylık ortalamalara göre yüzde 90.32 yükseldi.

Bazı sektörlere göre geçen yılın aynı ayına oranla artış şöyle oldu: 

* Ulaştırma ve depolama: %81.3

* Konaklama ve yiyecek: %94.6

* Bilgi ve iletişim: %69.29

* Gayrimenkul: %78.96

* Mesleki, bilimsel ve teknik: %93

* İdari ve destek: %84.52.

Alt sektörlerde ise yıllık bazda en az artan (ilk üç) ve en çok artan (ilk üç) şöyle: 

* Su yolu taşımacılığı: %33.38

* Telekomünikasyon: %53.66

* Hukuk ve muhasebe: %54.84

* Reklamcılık ve piyasa araştırması: %130.2

* Veterinerlik: %113.34

* Programcılık ve yayıncılık: %112.68 

MOODY’S: DEPREM SONRASI FAALİYETLER BÜYÜMEYİ ARTIRIR

Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Moody’s, ‘Küresel Makro Görünüm’ Şubat 2023 raporunu yayımladı. Raporda, çoğu büyük ekonomide sıkı para politikasının ekonomik aktivite ve istihdam üzerindeki etkisiyle küresel büyümenin 2023’te yavaşlamaya devam etmesinin beklendiği bildirildi. G20 küresel ekonomik büyümesinin 2022’de yüzde 2.7’den bu yıl yüzde 2’ye düşeceği, 2024’te ise yüzde 2.4’e yükseleceğinin tahmin edildiği kaydedildi. Raporda; ABD, Almanya, Fransa, İtalya, Kanada, Çin, Hindistan, Meksika, Rusya, Türkiye ve Suudi Arabistan için 2023 büyüme tahminlerinin yükseltildiği, Arjantin, Güney Afrika ve Güney Kore için büyüme beklentilerinin düştüğü belirtildi. Raporda, deprem bölgesindeki yeniden yapılanma faaliyetlerinin etkileri hesaba katılarak, Türkiye için beklentilerin yükseldiğine dikkat çekildi. Moody’s, Türkiye ekonomisinin bu yıla ilişkin büyüme tahminini yüzde 2’den yüzde 2.3’e, 2024’e ilişkin büyüme tahminini ise yüzde 3’ten yüzde 4’e yükseltti.

SANAYİDE ÇALIŞAN SAYISI YÜZDE 6.7 ARTTI

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), ücretli çalışan istatistiklerini yayımladı. Buna göre, sanayi, inşaat ve ticaret-hizmet sektörleri toplamında ücretli çalışan sayısı, Aralık 2022’de bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 7.2 arttı. Bu sektörlerin toplamında ücretli çalışan sayısı 14 milyon 792 bin 228 kişiye ulaştı. Aralık ayına bakıldığında ücretli çalışan sayısı, sanayi sektöründe yıllık bazda yüzde 6.7, inşaat sektöründe yüzde 9.2 ve ticaret-hizmet sektöründe yüzde 7.1 yükseldi. Bu sektörler toplamında ücretli çalışan sayısı Aralık 2022’de, bir önceki aya göre yüzde 0.6 arttı. Aralık ayında (bir önceki aya göre artış) sanayide yüzde 0.4, ticaret-hizmet sektöründe yüzde 0.5 ve inşaat sektöründe yüzde 1.6 oldu. 

2022 SON ÇEYREK İŞ GÜCÜ İSTATİSTİKLERİ

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ekim-Aralık 2022 dönemine ilişkin iş gücü istatistiklerini açıkladı. Buna göre, Türkiye genelinde 15 ve daha yukarı yaştaki kişilerde mevsim etkisinden arındırılmış işsiz sayısı, geçen yılın son çeyreğinde üçüncü çeyreğe göre 148 bin kişi artarak 3 milyon 583 bin kişi oldu. Mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı ise 0.2 puanlık yükselişle yüzde 10.2 seviyesinde gerçekleşti. İşsizlik oranı, dördüncü çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre 1 puan azaldı. Geçen yılın dördüncü çeyreğinde 15-24 yaş grubunu kapsayan genç nüfusta mevsim etkisinden arındırılmış işsizlik oranı, bir önceki çeyreğe göre 0.5 puanlık artışla yüzde 19.2 oldu.

06 Mart 2023 Pazartesi