‘Bor’da katma değer atağı

Geçen yıl alüminyum / boksit, fosfat, trona, perlit, rutil ve tuz başta olmak üzere 14 çeşit madende üretim rekoru kıran Türkiye, bor, feldspat ve pomza üretiminde birinci, trona/soda külü, perlit ve krom üretiminde ikinci oldu. Bu üretim kapasitesi ihracata da yansıdı.

2021’de 1 milyar 30 milyon dolarlık bor madeni ihraç edildi. Ancak bu madeni işlenmiş ürüne ve uç ürüne dönüştürüp katma değerini artırmak için art arda yatırımlar yapılıyor. Bu kapsamda üç yıl önce temeli atılan bor karbür tesisi bu yıl açılacak. Yine bu kaynağı değerlendirecek olan ‘ferrobor tesisi’nin temeli de önceki hafta Balıkesir’in Bandırma ilçesinde atıldı. Tesis tamamlandığında Eti Maden Genel Müdürlüğü Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü’ne bağlı olarak çalışacak.

İHRACAT HEDEFİ

Ferrobor tesisinin temel atma töreninde konuşan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, 2018’de yeni bor stratejisinin ilan edildiğini hatırlatarak, şunları söyledi: “Dünya bor üretiminde ve ihracatında lideriz. Geçtiğimiz yıl 1 milyar 30 milyon dolar ile Cumhuriyet tarihimizin bor ihraç rekorunu kırmıştık. Bu yıl için hedefimiz 1.1 milyar dolardı, ancak yeni sözleşmeler, yeni pazarlar sayesinde hedefimizi 1.25 milyar dolarlık ihracat olarak güncelledik. Bizim en büyük gayretimiz, madenleri katma değerli ürün haline getirdikten sonra ihraç etmek. Böylece hammaddede elde ettiğiniz 1 birimlik değer, ara mamulde 8 birime, uç üründe 24 birime kadar değer kazanıyor. Bunu yapacak altyapımız ve insan kaynağımız var.”

Törende yatırımlar hakkında bazı bilgileri paylaşan Eti Maden İşletmeleri Yönetim Kurulu Başkanı ve Genel Müdürü Serkan Keleşer ise şunları söyledi: “Cevher olarak yaklaşık 120 dolardan başlayan hikayemizi borik asit olarak 800-900 dolarlara getirmiştik. Artık bor karbür olarak toza dönüştürdüğümüzde de 40 bin dolarlara ulaşacağız.”

ÇELİK DAHA SAĞLAM OLACAK

Önceki hafta temeli atılan Eti Maden Genel Müdürlüğü Bandırma Bor ve Asit Fabrikaları İşletme Müdürlüğü’ne bağlı ‘ferrobor tesisi, bor cevherini işleyip, katma değerli ürüne dönüştürecek. Tesisin yıllık üretim kapasitesi 800 ton olacak. Ferrobor, daha mukavemetli çelik üretilmesi için kullanılacak. Ferrobor ayrıca, tıp elektroniği ve elektronik ev eşyalarında da kullanılıyor.

SAVUNMANIN GÜCÜ ARTACAK

Şimdiye kadar yüksek katma değerli ürünlerin imalatı için ithal edilen bor karbürde, Ekim 2019’da somut adım atıldı. Bor karbür üretecek tesis, Balıkesir’in Bandırma ilçesinde inşa ediliyor. Eti Maden’e bağlı olarak bu yılın sonunda hizmete açılması beklenen tesiste üretilecek bor karbür, yüksek mukavemet ve sertlik oranı sayesinde savunma sanayinde yerliliği artıracak.

BATARYALAR İÇİN LİTYUM

Bor madeni işlenirken atık olarak ayrılan kısmın içinde lityum olduğu tespit edilmişti. Bunun değerlendirilmesi için de Eskişehir Kırka’da pilot tesislerde üretime başlandı. Eti Maden’deki mühendislerin Ar-Ge çalışması sonrasında dünyada ilk defa kullanılan bir teknikle bu atıklardaki bor ve lityum ayrıştırıldı. Atık olarak depolanan lityum, elektrikli otomobil bataryası için de kaynak olacak.

26 Eylül 2022 Pazartesi

Etiketler : Sektörel