Daha önce Türkiye’de iki kitabı yayımlanan Japon akademisyen Gôichi Kojima’nın 40 yılı aşkın süredir üzerinde çalıştığı Lazca-Türkçe Sözlük, 21 Ocak 2025’te TÖZ Yayınları tarafından basıldı. Kitabın tam başlığı Lazca-Türkçe Sözlük: Diyalektolojik Örneklerle olarak belirlendi.
40 YILLIK EMEĞİN ÜRÜNÜ
Kojima, Lazca üzerine araştırma yapmak için defalarca Türkiye’ye gelerek Rize’nin Pazar, Çamlıhemşin, Ardeşen ve Fındıklı ilçeleri ile Artvin’in Arhavi, Hopa ve Borçka ilçelerinde alan çalışmaları yürüttü. Yerli halkın desteğiyle Lazcanın farklı diyalektlerini 40 yıl boyunca kayıt altına aldı.
Lazca-Türkçe sözlük ve Lazca grameri üzerine yaptığı çalışmalarla bu alanda en kapsamlı araştırmalardan birine imza atan Kojima, aynı zamanda bir Türkolog. Lazca diyalektlerin tamamını anlayıp konuşabilen araştırmacı; Türkiye’de herhangi bir ekonomik, siyasi ya da popülist kaygı taşımayan tarafsız bir bilim insanı olarak tanınıyor. Hazırladığı bu eser, kaybolma tehlikesi altındaki Lazca için büyük bir kazanım olarak karşımıza çıkıyor.
TÜRKİYE’DEKİ İLK LAZCA SÖZLÜK 1999’DA YAYIMLANMIŞTI
Türkiye’de yayımlanan ilk Lazca sözlük, Lazuri-Turkuli Nenapuna / Lazca-Türkçe Sözlük adıyla Mart 1999’da Akyüz Yayıncılık tarafından basıldı. Sözlüğü Bucak̆lişi İsmail Avcı ve Hasan Uzunhasanoğlu hazırlarken, Osman Kuyumcu redaksiyon katkısında bulunmuştu. Ahmet Hacaloğlu ve Hulusi Kırım ise kısa bir önsöz kaleme almıştı.
Gôichi Kojima’nın sözlüğü, içerik ve teknik açıdan bugüne kadar hazırlanan Lazca sözlüklerden farklı bir yapıya sahip. Klasik anlamda sadece Lazca-Türkçe kelime karşılıklarını içeren bir liste değil; Lazcanın farklı diyalektlerine dair kapsamlı dilbilgisi örnekleri sunan detaylı bir kaynak niteliğinde
KOJİMA’YA TÜRK ARAŞTIRMACILAR DA YARDIM ETTİ
Sözlük çalışmasına katkıda bulunan kişilerin isimleri ise Kojima tarafından internet sitesinde şu şekilde sıralandı: Birol Topaloğlu, Ali Osman Aykut, Seçkin Yeniçırak, Tahsin Ocaklı, Sedat Alptekin, Musa Karaalioğlu, Yücel Yıldırımkaya, Nurdoğan Demir, Ceyhun Nurdoğan, Recai Ataseven, Kâmil Aksoylu, Osman Şafak Büyüklü, Ramiz Bekâroğlu, Taner Merttürk ve Timur Cumhur.
