Suriye’de rejim değişikliğiyle iç savaşın sona ermesinden sonra alt yapının yeniden kurulması ve piyasa ekonomisinin kurumsallaşması için çalışmalar sürüyor. Hem coğrafi yakınlık hem de kültürel bağların etkisiyle Suriye halkının her zaman yanında olan Türkiye bu süreçte destek oluyor. İki ülke arasında vergilendirmeden altyapıya, ticaretten kurumsallaşmaya kadar birçok alanda temaslar sürüyor. Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın Suriye ziyaretiyle Türk iş dünyasının yeniden inşa sürecinde rol üstleneceği sektörler de belli olmaya başladı.
AMAÇ TİCARETİ CANLANDIRMAK
Suriye temaslarının sonuçlarını İstanbul Ticaret’e değerlendiren Bakan Bolat, “Amacımız, Suriye’deki zorlu süreçten olumsuz etkilenen ticaretimizi yeniden canlandırmak ve ticaret hacmimizi en kısa sürede artırmak. Türkiye olarak, Suriye’nin yeniden yapılanma sürecine destek olmaya ve bölgedeki kurumların yeniden işler hale gelmesi için her türlü katkıyı sunmaya devam edeceğiz. İnanıyorum ki, bu yapıcı görüşmeler, hem ülkelerimiz hem de bölgemiz için daha istikrarlı bir geleceğin inşasına önemli katkılar sağlayacak” dedi.
EKONOMİK ENTEGRASYON
Bakan Bolat, ziyaretinde kısa vadede önceliğin mevcut ticari engelleri karşılıklı olarak tespit edip, kademeli bir şekilde kaldırmak olduğunu vurguladı. Türk iş dünyasının ve ticari heyetlerin karşılıklı ziyaretlerini kolaylaştırmayı hedeflediklerini anlatan Bakan Bolat, şunları söyledi: “Ticari ilişkilerimizi hızla canlandırmayı hedefliyoruz. Ayrıca, ticaret, enerji, ulaştırma gibi kilit alanlarda teknik heyetlerimiz düzenli olarak bir araya gelerek somut işbirliği projelerinin zeminini hazırlayacak. Bu heyetlerin başında Ekonomik Ortaklık Anlaşması müzakerelerini yürütecek Bakanlık heyetimiz gelecek. Orta vadede ise, ekonomik ortaklıklarımızı derinleştirmeye odaklanacağız. Özellikle yeniden imar sürecinde Türk firmalarımızın aktif katılımını teşvik edecek, ortak yatırım ve iş geliştirme olanaklarını titizlikle araştıracağız. Kara, hava ve demir yolu ulaşım hatlarının iyileştirilmesi ve yeni güzergahların oluşturulması, ticaretimizin ve insan hareketliliğimizin artmasına önemli katkı sağlayacak. Ticaretin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için iki ülke arasında bankacılık ve finans kanallarının kademeli olarak açılmasına yönelik çalışmalar yapacağız. Uzun vadede ise, kısa ve orta vadeli hedeflerimize ulaştıkça, kapsamlı ekonomik ortaklık anlaşmasının da yürürlüğe girmesiyle ekonomik entegrasyonumuzu gerçekleştireceğiz. Bu yol haritamız, bölgesel gelişmeler ve Suriye’deki mevcut durum dikkate alınarak esnek bir şekilde uygulanacak.”
Ticaret Bakanı Ömer Bolat
HEDEF 10 MİLYAR DOLAR
Bakan Bolat, 2025’in ilk çeyreğinde yüzde 45 artışla 845 milyon dolara ulaşan Suriye ile ticaret hacmini 10 milyar dolar seviyesine çıkarmayı hedeflediklerini söyledi. Ziyaretin Türk iş dünyasına Suriye pazarında yeniden var olma ve işlerini geliştirme fırsatı sunduğuna işaret eden Bolat, şunları söyledi: “Suriye’deki yeniden imar çalışmaları ve ekonomik canlanma çabaları, Türk müteşebbisleri için önemli yatırım ve ticaret imkanları barındırıyor. Özellikle inşaat, altyapı, enerji, gıda, tekstil ve lojistik gibi sektörlerde Türk firmalarının önemli bir rol üstlenebileceğine inanıyoruz.”
POTANSİYEL İŞBİRLİĞİ ALANLARI GÜNDEMİMİZDE
Ticaret Bakanı Ömer Bolat, Suriye’nin ardından Libya’da temaslarını sürdürecek. 29-30 Nisan tarihlerinde Trablus’u ziyaret edecek olan Bakan Bolat’a Libya’da iş yapan müteahhitlik firmalarının temsilcileri de eşlik edecek. Bakan Bolat, Libya ile ticari işbirlikleri hakkında da şu bilgileri verdi: “Libya, hem 1972 yılında Türk müteahhitlik sektörünün ilk yurt dışı projesini üstlendiği hem de firmalarımızın en fazla müteahhitlik projesi yürüttüğü 5. ülke. Müteahhitlerimiz bugüne kadar Libya’da 31.4 milyar dolar değerinde 640 proje üstlendi. Ziyaret kapsamında 2011’deki devrim süreci nedeniyle müteahhitlik sektörümüzün yaşadığı sorunların her iki taraf için de tatmin edici bir sonuca bağlanmasını planlıyoruz. Bu bağlamda, 13 Ağustos 2020 tarihinde imzalanan ‘Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Libya Devleti Ulusal Mutabakat Hükümeti Arasında Mutabakat Zaptına’ işlerlik kazandırılmasını hedefliyoruz. Amacımız, önümüzdeki dönemde bu sektördeki işbirliğimizin sağlam temellere oturtulması. Ziyaret kapsamında iki ülke arasında potansiyel yeni işbirliği alanları da değerlendirilecek.”
HEDEF ÜLKELER LİSTESİNDE
Türkiye ve Libya arasındaki ticaret hacminin 2024’te 3.7 milyar dolar olduğunu hatırlatan Ticaret Bakanı Ömer Bolat, “Bu rakamın yaklaşık 2.8 milyar dolarını Türkiye’nin Libya’ya ihracatı, 890 milyon dolarını ise Türkiye’nin Libya’dan ithalatı oluşturuyor” bilgisini verdi. Bakan Bolat, Libya’nın elverişli ulaştırma bağlantılarıyla Afrika’nın kalbine giriş kapısı olabileceğine ve Akdeniz-Sahel ticaret aksının merkezinde yer alabileceğine dikkat çekerek, şöyle konuştu: “Ticaret Bakanlığı tarafından 2025 yılında ihracatta ‘Hedef Ülkeler’ ve ‘İslam Ülkeleri ile İhracatı Geliştirme Stratejisi’ kapsamına dahil edilen Libya, denize çıkışı olamayan Sahel bölgesi ülkelerine ihracatımızın bir kısmının aktığı bir ülke konumunda. Libya ile tarım ve balıkçılık, madencilik, turizm, yenilenebilir enerji, sağlık, eğitim ve bankacılık gibi pek çok alanda işbirliği yapılması gündemimizde.”
BÖLGEDEKİ TİCARİ DENGELERİ ETKİLEYECEK
“Türkiye’nin Suriye ve Libya’ya yönelik eş zamanlı ticari girişimleri, bölgedeki mevcut ticari dengeleri önemli ölçüde etkileme potansiyeli taşıyor” diyen Ticaret Bakanı Ömer Bolat, şu değerlendirmelerde bulundu: “Suriye ile ilişkilerin normalleşmesiyle birlikte, geçmişte sekteye uğrayan ticaret yollarının yeniden canlanması ve yeni ticaret koridorlarının oluşması beklenirken, bu durum bölgedeki transit ticareti de etkileyebilir. Türkiye, 500 yılı aşkın tarihi ve köklü ilişkilere sahip olduğu Libya’yı doğusu, batısı ve güneyiyle bir bütün olarak görüyor ve temaslarını bu temelde sürdürüyor. Libya tarafında ekonomik ilişkilerimizi müteahhitliğin ötesinde çeşitlendirme iradesi gözlemleniyor. Bu bağlamda, bu ziyaret önümüzdeki dönemde ikili ticareti artıracak bir dizi adımın atılmasına vesile olabilecek.”
DEĞİŞİMDE KİLİT SEKTÖRLER
Suriye’nin yeniden inşasıyla Türk iş dünyasının ilk aşamada kilit rol oynayacağı sektörler şöyle:
İnşaat
Ülkedeki savaşın yol açtığı yıkımın büyüklüğü göz önüne alındığında, konut, altyapı, okul, hastane ve diğer kamu binalarının yeniden inşası hayati bir öncelik taşıyor. Bu sektördeki canlanma, birçok alt sektörü de harekete geçirerek istihdam yaratacak.
Enerji
Suriye’nin enerji altyapısı da büyük zarar gördü. Elektrik üretim tesislerinin rehabilitasyonu, yeni enerji kaynaklarının geliştirilmesi ve enerji dağıtım şebekelerinin iyileştirilmesi, ülkenin sanayisinin yeniden ayağa kalkması ve günlük yaşamın normale dönmesi için önemli.
Tarım
Tarım sektörü de Suriye ekonomisi için önemli bir yere sahip. Toprakların yeniden işlenmesi, sulama sistemlerinin onarılması, modern tarım tekniklerinin uygulanması ve tarım ürünlerinin işlenmesi gibi alanlardaki gelişmeler, hem gıda güvenliğini sağlayacak hem de kırsal bölgelerde ekonomik canlılık yaratacak.
Ulaşım ve lojistik
Yolların, köprülerin, limanların ve havalimanlarının onarılıp geliştirilmesi, ticaretin canlanması ve ekonomik faaliyetlerin artması için kritik öneme sahip. Lojistik altyapısının güçlendirilmesi, hem iç ticareti kolaylaştıracak hem de uluslararası ticaretin yeniden başlamasını sağlayacak.
Tekstil
İki ülke arasındaki hukuki altyapı ve mevzuat uyumunun tamamlanmasıyla yatırım açısından gündeme gelecek ilk sektörlerden birinin tekstil olması bekleniyor. İş dünyası, ilk aşamada Türkiye’deki atıl kapasitenin Suriye’ye kaydırılmasıyla başlayacak işbirliğinin zamanla daha da gelişmesini bekliyor.
