Arabuluculukta İTO kriterleri

HABER: ADEM ORHUN

Yeni İş Mahkemeleri Kanunu Taslağı, 23 Mart itibarıyla ilgili kurum ve kuruluşların görüşüne açıldı. Taslak, iş uyuşmazlıkları ve arabuluculuk konusunda ciddi değişiklikler öngörüyor. İstanbul Ticaret Odası (İTO) bu gelişmeyle birlikte Oda nezdinde kurulan İş KanunÇalışma Grubu toplantılarında da bu konuyu değerlendiriyor.

6325 Sayılı Arabuluculuk Kanunu’nda değişikliğe yönelik tasarı için görüşlerin de alındığı muhtelif toplantılarda taslağa ilişkin İTO teklifleri de şekillendi.

DUAYEN UZMAN

Kanunda daha önce arabulucu ve iki taraf olarak sınırlı kalan yapı, yeni taslakta “Uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler de müzakerelerde hazır bulundurulabilir” şeklinde sunuluyor.

İTO Başkanı İbrahim Çağlar ise bu tarifin yeterli olmadığını savunuyor. Çağlar’a göre, tecrübeli meslek erbapları arabuluculuk faaliyetinde ‘uzman’ adı altında yer almalı. Bu değerlendirmeye göre arabuluculuk faaliyetinin yürütülmesine dair madde için İTO’nun teklifi şöyle:

• Arabuluculuk müzakerelerine taraflar bizzat, kanuni temsilcileri veya avukatları aracılığıyla katılabilirler. Uyuşmazlığın çözümüne katkı sağlayabilecek uzman kişiler de müzakerelerde hazır bulundurulabilir. Bu durumda, uzman kişi ile arabulucu taraflara sunulacak çözüm önerisine birlikte karar verirler.

ZORUNLULUK ŞARTI

İş Mahkemeleri Kanunu Tasarısı’nda iş hukukundan kaynaklanan uyuşmazlıklar için zorunlu arabuluculuk getirilmişse de Arabuluculuk Kanunu Tasarısı’nda zorunlu arabuluculuğa dair düzenlemenin olmadığı görülüyor.

İTO ise İtalya’daki gibi ‘zorunlu arabuluculuğun’ mevzuatımıza gelmesi sayesinde uyuşmazlıkların önemli bir kısmı yargıya intikal etmeden çözümlenerek, devletin yargı organlarına gelen iş yükü azaltılacağına dikkati çekiyor.

İTO’nun zorunluluk konusundaki görüşleri şöyle:

• Uyuşmazlık konusu belli bir miktarın (örneğin 50 bin TL) altında kalan hukuk uyuşmazlıklarında, dava açılmadan önce arabuluculuğa başvurmak zorunlu olsun.
• Geçerli mazeret göstermeksizin arabuluculuk görüşmelerine katılmayan taraf, son tutanakta belirtilsin ve davada lehine karar verilmiş olsa bile, yargılama giderinin tamamını ödemeye mahkum edilsin.

ÇÖZÜM ÖNERİSİNE UYMA

Tasarıda “Tarafların çözüm üretemediklerinin ortaya çıkması halinde arabulucu, bir çözüm önerisinde bulunur” deniliyor. Ancak, çözüm önerisini reddetme halinde bir sonuç bağlanmadığı görülüyor. İTO ise bu konuda İtalya’daki sisteme benzer bir düzenlemenin yapılması halinde mahkemelerin gereksiz yere meşgul edilmeyeceğini vurguluyor.

İTO’nun bu konuyla ilgili teklifi ise şöyle:

• Arabuluculuk faaliyeti sonunda dava açılmışsa ve söz konusu davada mahkeme tarafından veriler karar, arabulucunun çözüm önerisiyle aynı ise, çözüm önerisini kabul etmeyen taraf, davayı kazanmış olsa bile yargılama giderlerinin tamamından sorumlu olur.

KURUMSAL ARABULUCULUK

Bu arada tasarıda, kurumsal arabuluculuk hizmeti verilmesinin kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlarına hasredilmesine dair bir hüküm bulunmuyor.

İTO’nun görüşüne göre, bu konuda taslağa şu maddeler eklenmeli:

• Arabuluculuk hizmetinin kurumsal olarak da verilmesi mümkün.
• Kurumsal arabuluculuk hizmeti kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları tarafından verilir.

YILDA 600 BİN DAVA

Geçen yıl ilk derece mahkemelerde işçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklanan 600 bin dava görüldü. Bu rakam, tüm ilk derece hukuk mahkemelerinde görülmüş olan dosya sayısının yüzde 18’ine denk geliyor.

ÇALIŞMA MEVZUATI DEĞİŞECEK 400 BİN İŞ DAVASI SONUÇLANACAK

Adalet Bakan Yardımcısı Bilal Uçar’ın verdiği bilgiye göre 5521 Sayılı İş Mahkemeleri Kanunu yürürlükten kalkacak, işçi alacağı ile işe iade taleplerinde dava açılmadan önce arabulucuya başvurulacak. Bu şekilde 87 mahkeme tarafından görülen davaların arabulucu vasıtasıyla görülmesi hedefleniyor. Bu sistemle, işçi alacağı ve işe iade davası olarak yaklaşık 355 bin dosyanın arabulucuya gitmesi söz konusu olacak.

MEVCUT DURUM

Önceki hafta İstanbul’da gerçekleştirilen ‘Uluslararası Arabuluculuk Sempozyumu’ konunun tarafı olan kurumların temsilcilerini bir araya getirdi. Sempozyumda konuşan Adalet Bakan Yardımcısı Bilal Uçar, arabuluculuk sistemiyle iş uyuşmazlıklarında anlaşma sağlama oranının yüzde 95 olduğunu açıkladı. Uçar’ın verdiği bilgiye göre 2013 yılı aralık ayından 16 Nisan 2016’ya kadar arabulucular tarafından çözülen uyuşmazlık sayısı ise 2 bin 904. Bunun yüzde 71’ini ise iş uyuşmazlıkları oluşturdu.

MAHKEMEDE 2.5 YIL

Türkiye’de 14 milyon 418 bin aktif sigortalı işçi ve bir milyon 710 bin iş yeri bulunduğunu açıklayan Uçar, şöyle devam etti: “Geçen yıl Yargıtay’ın tüm hukuk dairelerine gelen 751 bin dosyanın yüzde 31’i sadece iş ve sosyal güvenlik hukukundan kaynaklanan davalar. 293 tane iş mahkemesi var ve bunlarda 356 hakim görev yapıyor. Asliye hukuk mahkemelerinin 767’si de iş mahkemesi sıfatıyla işçi ve işveren arasındaki davalara bakıyor. Sulh hukuk mahkemelerindeki davaların ortalama görülme süresi 90, asliye hukuk mahkemelerinde 282 gün. Tüm hukuk davalarında ortalama süre 218 gün. İş davalarının Yargıtay’da ortalama görülme süresi ise bir ila 1.5 yıl olarak gerçekleşiyor.”

Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğü Arabuluculuk Daire Başkanı Hakan Öztatar ise zorunlu arabuluculuk ile ilgili kanun taslağının yasalaşması halinde 400 bine yakın bireysel iş uyuşmazlığı ve işe iade davasının önce arabulucuya geleceğini belirtti.

09 Mayıs 2016 Pazartesi

Etiketler : Gündem