HABER: ŞEREF KILIÇLI
Anadolu zengin tarihi ve kültürüyle dünyanın sayılı çekim merkezlerinden biri. Bu coğrafyada medeniyetin filizlendiği antik kentler ise aynı zamanda ekonomi tarihinin de tanığı. Bu kentlerden biri de Muğla’nın Yatağan ilçesi Eskihisar köyünde bulunan üç bin yıllık Stratonikeia antik kenti. Stratonikeia’da yapılan kazılar son olarak bu bölgede enflasyonla mücadelenin ilk örneklerinden birini ortaya çıkardı.
DUVARDAKİ YAZIT
Antik çağda, ‘Gladyatörler Şehri’ olarak ünlenen Stratonikeia döneminin aynı zamanda bir ticaret merkezi olmuş. Öyle ki o zamanda önemli bir sorun olan enflasyona en kapsamlı çareler burada aranmış.
Prof.Dr. Bilal Söğüt başkanlığında 2008’den beri sürdürülen Stratonikeia kazısında tarihin ilk enflasyonla mücadele programına ilişkin ilginç bulgulara ulaşıldı. Kazıda bulunan dönemin meclis binasının (bouleuterion) duvarında ‘tavan fiyatı yazıtı’ iktisat tarihi açısından inanılmaz bir değere sahip.
ROMA’DA ENFLASYON
Prof. Dr. Bilal Söğüt kazıda elde edilen bulguları şöyle anlattı: “Dış cephedeki ‘Diocletian Tavan Fiyat Kararı’ olarak bilinen Latince yazıtın yapılan kazılarda önemli eksik parçalar da bulundu. MS 301 yıllarına ait olan yaklaşık 23 metrekarelik bu yazıt, o dönemde Stratonikeia’da satılan mallar ve bunların fiyatlarının yanı sıra ticari hayat ile ilgili önemli düzenlemeleri içeriyor. Çünkü bu dönemde Roma İmparatorluğu genelinde olduğu gibi burada da halk, yüksek enflasyon ile karşı karşıya kalmıştı”
HER ŞEYİN FİYATI YAZILI
Yazıt, bu dönemde Stratonikeia’da satılan mallar ve verilen hizmetler ile bunların fiyatlarının yanı sıra ticari hayat ile ilgili tüm düzenlemeleri içeriyor. Prof. Dr. Bilal Söğüt, yazıtta 200’den fazla ürünün adı olduğunu belirterek, şu bilgiyi verdi: “Bunların arasında tüm yiyecek, giyecek, eğitim ile verilen tüm hizmetlerin tek tek adları ve fiyatları var. Zeytinden sebzeye, etten giyim eşyalarına hatta ulaşım ve yük taşımaya kadar isimler ve fiyatlar sıralanmış.”
TARİHİ SÜBVANSİYON SİSTEMİ
Stratonikeia’daki yazıtlardan, çok ilginç bir sübvansiyon sisteminin bilgisine de ulaşılmış.
Prof. Dr. Bilal Söğüt bu sistem hakkında şu bilgileri verdi: “Burada yazılı olan ürünlerin ve hizmetlerin fiyatlarının dışında üretici ve tüketiciyi destekleme sistemi de bulunuyor. Örneğin bir zengin; belirli bir süre boyunca, antik kentte üreticinin 5 dinara getirdiği bir ürünün tüketiciye 3 dinara satılmasını istiyor ve aradaki 2 dinarı kendisi karşılıyordu. Bu yöntemle hem üretici, hem de tüketici desteklenmiş ve kentteki ticari hareketliğin sürekliliği sağlanmış oluyordu.”
MEDENİYETLERİN BULUŞMA NOKTASI
Stratonikeia’yı diğer antik kentlerden ayıran çok önemli bir özellik var. Hellenistik dönem ile Roma, Bizans, Anadolu Beylikleri, Osmanlı ve Cumhuriyet dönemlerinden yapılar bir arada ayakta duruyor. Öyle ki, Osmanlı Dönemine ait taş döşeli yolda yürürken bir an için durduğunuzda, yolun kenarında tarihi bir Osmanlı konağını, diğer tarafında Hellenistik dönemden bir antik yapıyı görmeniz mümkün.
