HABER: ŞEREF KILIÇLI
ALTIN, binlerce yıldır dünyanın her yerinde para yerine geçen hem önemli bir yatırım hem de değişim aracı. ‘Milliyeti olmayan bir para birimi’ olarak da nitelendiriliyor. Altın, kuyumculuk ve mücevherat dışında aynı zamanda sanayide kullanılan kritik bir hammadde. Merkez bankaları için de önemli bir rezerv kalemi. Dünya Altın Konseyi’nin 2024 yılı birinci çeyrek raporuna göre Türkiye, altın rezervini en çok artıran ülke oldu. Dünya Altın Konseyi’nin verilerine göre, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), altın rezervini 2024 yılı birinci çeyrekte 30.12 ton artırarak 570.30 tona çıkardı. Aynı dönemde Çin Merkez Bankası altın rezervlerini 27.06 ton, Hindistan 18.51 ton ve Singapur 6.57 ton artırdı. Dünyada merkez bankaları altın rezervlerini yükseltmeye devam ederken bazı ülkeler ise satışları artırdı. Buna göre, Özbekistan’ın altın rezervleri 13.69 ton, Tayland’ın 9.64 ton, Ürdün’ün 4.51 ton ve Almanya’nın 0.34 ton azaldı.
KÜRESEL TALEP
Uzmanlar, merkez bankalarının 2022 yılında başlayan ve artarak süren altın talebinin 2024 yılı boyunca devam etmesini bekliyor. Rapora göre, merkez bankalarının ve Asya’dan özel yatırımcıların güçlü alımları, ilk çeyrekte altın talebini 2016’dan beri en yüksek seviyesine çıkardı. Küresel altın talebi ise ilk çeyrekte 2023’ün aynı çeyreğine göre yüzde 3 artarak 1238,3 tona ulaştı. İlk çeyrekte mücevher talebi yüzde 2 düşüşle yaklaşık 479 tona indi. Yılın ocak-mart döneminde yatırım amaçlı altın (sikke ve külçe altın) alımı geçen yılın ocak-mart dönemine göre yüzde 3 artarak 312 tona ulaştı. Dünya Altın Konseyi raporuna göre, merkez bankalarının altın alımı ilk çeyrekte 2023’ün aynı dönemine göre yüzde 1 artarak 290 tona yükseldi. Bu da merkez bankalarının altın alımında şimdiye kadarki en güçlü yıl başlangıcı oldu.
TÜRKİYE’NİN İTHALATI
Öte yandan, Türkiye’nin altın ithalatı ve ihracatına bakıldığında, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ve Merkez Bankası verilerine göre; 2023’te parasal olmayan altın ithalatı önceki yıla göre yüzde 46.9 artarak 30 milyar 16.8 milyon dolar oldu. Söz konusu rakamın, altın ithalatının şu ana kadar ulaştığı en yüksek yıllık düzey olduğu belirlendi. Bundan önceki en yüksek yıllık ithalat tutarı 25.2 milyar dolarla 2020 yılında gerçekleşmişti. Türkiye, geçen yıl ayrıca önceki yıla göre üç katlık artışla 4 milyar 329.5 milyon dolarlık altın ihraç etti. Böylece altında yıllık net ithalat 25 milyar 687.3 milyon dolar oldu. Ayrıca altında net ithalat, önceki yıla göre yüzde 32.5 oranında arttı.
CARİ AÇIĞA ETKİSİ
Türkiye, kişi başına altın satın almada dünyada ilk sıralarda yer alıyor. Altın Madencileri Derneği’ne göre Türkiye’nin yıllık altın talebi ortalama 200 ton civarında. Buna karşılık yerli üretim 40 tonun altında. Yıllık talebin 160 tondan fazla kısmı için ithalat yoluna gidiliyor. Altın madenciliğine yatırımların son yıllarda artmasına rağmen halen altına olan talebin büyük bölümünün ithalatla karşılanması, her yıl ülkeden önemli miktarda döviz çıkışına yol açıyor. Türkiye’nin dış ödemeler dengesinde 2023 yılında verilen 45.2 milyar dolarlık cari işlemler açığının 25.7 milyar doları net altın ithalatından kaynaklandı. Buna göre bir yılda verilen cari açığın yaklaşık yüzde 57’sini net altın ithalatı oluşturdu. Altın hariç yıllık cari açığın 19.5 milyar dolar olması da dikkati çekti.
TEKNOLOJİ VE İNSAN KAYNAĞI YETERLİ
Türkiye, dünya altın rezervlerinin yaklaşık yüzde 2’sine sahip durumda. Cumhuriyet döneminde resmi olarak ilk altın üretimi 2001 yılında İzmir-Bergama’da Ovacık altın madeninde başladı. Halihazırda, 20 maden alanında altın üretiliyor. En az 10 altın yatağı da işletmeye hazırlanıyor. Başlangıçta yıllık 1.4 ton olan altın üretimi, yeni işletmeye alınan altın madenleri ile 2023 yılında 35.5 ton olarak gerçekleşmişti. Altın Madencileri Derneği’nin verilerine göre, 2001-2023 yılları arasında ülke genelinde 488 ton altın üretimi yapıldı. Altın pazar fiyatlarının artmasına müteakip, Türkiye’nin yıllık üretim potansiyelinin 50 ton olabileceği kaydediliyor. Sektör temsilcileri, Türkiye’nin altın ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayacak teknoloji ve insan kaynağına sahip olduğunu belirterek, üretimin önce yılda 50 tona, daha sonra da 100 tona çıkarılabileceğini vurguluyor.
SİVAS’TA YENİ ALTIN REZERVİ BULUNDU
Yeni altın sahası çalışmalarında en son açıklama 19 Temmuz’da Erdemir’den geldi. Erdemir, Sivas ili sınırlarında yer alan maden sahasında altın madenine rastlandığını duyurdu. Şirketten, Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na (KAP) yapılan açıklamada şu ifadeler yer aldı: “Şirketimiz bağlı ortaklıklarından Erdemir Madencilik Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Ermaden) uhdesinde bulunan ve Sivas ili sınırlarında yer alan maden sahasında altın madenine rastlanmıştır. Bu kapsamda, olası rezerv miktarının ölçümlenebilmesi amacıyla Ulusal Maden Kaynak ve Rezerv Raporlama Komisyonu (UMREK) standartlarında rezerv tespit çalışmalarının başlatılmasına ilişkin karar verilmiştir.”
MERKEZ BANKALARI BANKALARI REZERVLERİNDE İLK 20
1. ABD: 8133,46
2. Almanya: 3352,31
3. İtalya: 2451,81
4. Fransa: 2436,91
5. Rusya: 2332,74
6. Çin: 2262,45
7. İsviçre: 1040,00
8. Japonya: 845,97
9. Hindistan: 822,09
10. Hollanda: 612,45
11. Türkiye: 570,30
12. Tayvan: 422,38
13. Portekiz: 382,63
14. Polonya: 359,89
15. Özbekistan:357,69
16. S.Arabistan:323,07
17. Kazakistan: 310,62
18. İngiltere: 310,29
19. Lübnan: 286,83
20. İspanya: 281,58
