Alternatif ödeme yöntemlerinde atak sırası Türkiye’de

Dünya genelinde 5.7 trilyon dolarlık pazar hacmine ulaşan e-ticarette, alternatif ödeme yöntemleri ağırlığını artırıyor. Alternatif ödeme yöntemlerinin e-ticaret ödemelerindeki küresel ortalaması, geçen yıl yüzde 66 seviyesinde gerçekleşti.

Türkiye’deki e-ticarette ise geleneksel ödeme yöntemleri yüzde 71, alternatif ödeme yöntemleri yüzde 29’luk bir paya sahip. Ancak İstanbul Finans Merkezi’nin de etkisiyle, bu alanda Türkiye’deki potansiyelin de harekete geçeceği öngörülüyor.

HABER: ŞEREF KILIÇLI

Günümüzde e-ticaret büyük bir ivme yakalamakla birlikte küresel ekonomideki ağırlığını da her yıl biraz daha artırıyor. Geçtiğimiz yıl dünya genelinde 5.7 trilyon dolarlık pazar payına ulaşan e-ticaret, küresel perakende satışlar içinde ise yüzde 22 paya sahip oldu. e-ticaret; aynı zamanda satış platformları, pazarlama, lojistik, ödeme sistemleri gibi birçok alanda farklı yöntemlerin satıcı ve müşteriler tarafından rağbet gördüğü yeni bir ekosistemi de beraberinde getirdi.

DEĞİŞİM SÜRECİ

Gelişen e-ticaret sürecinde müşterilerin satın alma eğilim ve alışkanlıkları değişirken ödeme sürecini kolaylaştıran alternatifler de çoğalıyor. Kredi kartı, banka kartı ve kapıda nakit ile ödeme gibi geleneksel ödeme yöntemleri kullanılmaya devam ediliyor. Ancak ekosisteminde gelişmesiyle birlikte ön ödemeli kartlar, A2A (account-to-account, hesaptan-hesaba) ödemeler, dijital cüzdanlar, alışveriş kredileri ile gerçekleştirilen ödemeler ve şimdi al sonra öde (buy now pay later, BNPL) gibi alternatif ödeme yöntemleri de giderek önemini artırıyor. Hatta alternatif ödeme yöntemleri, geleneksel ödeme yöntemlerine fark atmış durumda.

ÜÇTE İKİ ALTERNATİF

Uluslararası verilere göre; 2022 yılında küresel e-ticaret ödemelerinin üçte ikisi alternatif ödeme yöntemleri aracılığıyla gerçekleşti. Yani yüzde 66’sında alternatif ödeme yöntemi, yüzde 34’ü geleneksel ödeme yöntemi tercih edildi. 

Ülkeler sıralamasında, Çin, alternatif ödeme yöntemlerinin müşteriler tarafından tercih edilmesi konusunda yüzde 87’lik oranla küresel lider konumunda. Türkiye ise geleneksel ödeme yöntemlerinin küresel ortalamanın iki katının üzerinde tercih edildiği bir ekosisteme sahip olmasıyla dikkat çekiyor. Türkiye’deki oranlara bakıldığında; yüzde 71 geleneksel ödeme yöntemi, yüzde 29 alternatif ödeme yöntemleri tercih edilmiş.

TÜRKİYE DE ETKİLENECEK

Ödeme sistemlerindeki değişim rüzgarının Türkiye’yi de etkileyeceğini belirten İTÜ İşletme Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Adnan Veysel Ertemel, İstanbul Ticaret’e şu değerlendirmelerde bulundu: “Türkiye’de şu an için e-ticarette geleneksel ödeme yöntemlerinin önde olmasında bazı yerel faktörler etkili. Bu durumun, ülkedeki finansal altyapının geleneksel ödeme yöntemlerini desteklemeye daha hazır olduğunu gösterdiğini söyleyebiliriz. Aynı zamanda kültürel faktörler de müşterilerin geleneksel ödeme alışkanlıklarının devam etmesine katkı sağlayabiliyor. Ancak, alternatif ödeme yöntemlerinin dünya genelindeki trende paralel olarak,  Türkiye’de de yavaş yavaş daha fazla kabul görmeye başlamasının muhtemel olduğunu da unutmamak gerekiyor.”

FİNANS MERKEZİ AVANTAJI

Önümüzdeki dönemde, alternatif ödeme sistemlerinde Türkiye’nin hem gelişim potansiyeli hem de İstanbul Finans Merkezi avantajı olduğuna da dikkat çeken Doç. Dr. Adnan Veysel Ertemel şöyle konuştu: “Alternatif ödeme yöntemlerinin Türkiye’deki e-ticaret için önemli bir potansiyele sahip olduğunu düşünüyorum. Özellikle genç nüfusun teknolojiye yatkınlığı ve dijital ödemelere olan ilgisi, alternatif ödeme yöntemlerinin daha fazla yaygınlaşmasına katkı sağlayabilir. İstanbul Finans Merkezi, bu alanda katalizör rolü oynayabilir. Hem finansal altyapının geliştirilmesi hem de teknolojik yeniliklerin teşvik edilmesi ile Türkiye’nin alternatif ödeme yöntemleri konusundaki potansiyelini daha da artırılabilir. Bu merkez, finansal kurumlar, teknoloji şirketleri ve  düzenleyiciler arasında iş birliğini teşvik ederek, yeni ve güvenli ödeme çözümlerinin geliştirilmesine de olanak tanıyabilir.”

ALTERNATİF ÖDEME YÖNTEMLERİNDE ÇİN NASIL ETKİN HALE GELDİ?

e-ticarette alternatif ödeme yöntemlerindeki küresel trend ve Çin’in liderliği konusunda Doç. Dr. Adnan Veysel Ertemel şu analizi yaptı: “Bu tercih, müşterilerin ödeme süreçlerindeki kolaylık arayışını yansıtan bir gelişme. Alternatif ödeme yöntemleri, farklı finansman seçenekleri ve kullanım kolaylığı sunarak müşteri deneyimini artırabiliyor. Çin’in liderliği, geniş bir dijital ödeme altyapısına sahip olmaları ve bu altyapının müşteri talepleriyle uyumlu şekilde geliştirilmiş olmasından kaynaklanıyor. Özellikle mobil ödemeler ve dijital cüzdanlar gibi yöntemlerin yaygın kullanımı, Çin’in bu alandaki başarısını açıklıyor. Çin’in alternatif ödeme yöntemlerinde nasıl etkin olduğu konusunda bir örnek verirsek, aslında bir mesajlaşma uygulamasından yola çıkan WeChatPay’in aktif kullanıcı sayısı bugün 1.2 milyardan fazla.”

E-TİCARETTE ÖDEME İŞLEMLERİNİN YÜZDE 49’U DİJİTAL CÜZDANLARLA

Dijital cüzdanlar, banka ve kredi kartlarının sanal versiyonlarını güvenli bir şekilde saklayan dolayısıyla ödeme yapmak için kart bilgilerini girmeye veya fiziksel bir kart taşımaya gerek bırakmayan yazılım tabanlı sistemler olarak küresel e-ticarette öne çıkıyor. Dijital cüzdanlar, fiziksel bir cüzdandaki kartların dijital suretlerini bulundurmasının yanı sıra kripto paralar veya ticari değeri bulunan bilet ve kupon gibi varlıkları da bir araya getirebiliyor. Geçtiğimiz yıl 5.7 trilyon dolarlık pazar hacmine ulaşan küresel e-ticarette, ödeme işlemlerinin yüzde 49’u dijital cüzdanlarla gerçekleştirildi. Uluslararası istatistik ve piyasa araştırma platformu Statista, dijital cüzdanların payının 2026 yılında yüzde 54’ün üzerine çıkacağını tahmin ediyor. Diğer taraftan dijital cüzdan sektörünün yaklaşık 1 trilyon dolarlık pazar değerini 2027 itibarıyla 7 trilyon dolara taşıması da bekleniyor. Dünya geneli e-ticaret işlemlerinde lider olan ve 2022 yılında 3.4 milyar kullanıcıya ulaşan dijital cüzdanlar farklı finansal fonksiyonlar içeren “süper cüzdanlar”a dönüşüm sürecini de yaşıyor.

A2A YÜKSELEN ALTERNATİFLER ARASINDA

Alternatif ödeme yöntemleri arasında yer alan A2A (account-to-account, hesaptan-hesaba) geçtiğimiz yıl küresel e-ticarette önemli bir başarı yakaladı. Geleneksel bir ödeme yöntemi olan kartlı ödemelerle karşılaştırıl-dığında A2A, satıcılar açısından, hem kartlı ödemeyi tercih eden kitlenin tamamına hitap edebilmesi hem de daha düşük masraf ve komisyon oranları sunmasıyla güçlü bir alternatif haline geldi. A2A, 2022 yılında küresel e-ticaret işlemlerinin yüzde 9’u için tercih edilerek 525 milyar dolarlık bir hacim elde etti. Küresel e-ticaret işlemlerinden 2026 yılı itibarıyla yüzde 10 pay alacağı tahmin ediliyor.

Bankalar etabı nisan ayında devreye alınan İstanbul Finans Merkezi’nin fintek (finansal teknoloji) alanında da küresel bir üs haline gelmesi hedefleniyor. İstanbul Finans Merkezi’nde alternatif finans araçları yaygınlaştırılırken, finansal teknolojiler ve blokzincir teknolojileriyle ilgili çalışan, kendini bu alanda geliştirmek isteyen genç girişimciler ve startupların da destekleneceği belirtiliyor. Bu kapsamda, ana vizyonlarından biri de dijitalleşen dünyada sektöre yeni açılımlar kazandıran finansal teknoloji ekosistemini geliştirmek olarak açıklandı.

21 Ağustos 2023 Pazartesi