HABER: ÇİSEL İLERİ / İktisadi Kalkınma Vakfı Araştırma Müdürü
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Almanya Cumhurbaşkanı Franz-Walter Steinmeier’in daveti üzerine 27-29 Eylül 2018 tarihlerinde Almanya’ya resmi bir ziyaret gerçekleştirdi. Ziyaret, son yıllarda en gergin dönemlerinden birini yaşayan Türkiye-Almanya ilişkilerinde yeniden ılımlı bir havanın oluşturulması açısından büyük önem taşıyordu. Bir gün öncesinde New York’ta BM Genel Kurulu’na hitap eden Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Almanya ziyaretinde öne çıkan konular, ekonomi ve Suriye başta olmak üzere bölgesel ve küresel gelişmeler oldu.
7 yıl aradan sonra Türkiye’den Almanya’ya gerçekleştirilen bu resmi ziyareti, son iki yılda Türkiye-Almanya ilişkilerinde yaşanan gerginlikler ve sorunlar nedeniyle daha çok ilişkilerin tamir edilmesi ve karşılıklı güvenin yeniden tesisi için atılan önemli bir adım olarak okumak mümkün.
‘TÜRKİYE ÖNEMLİ’
Aslında Türkiye-Almanya ilişkilerinde yumuşama için ilk adımlar Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ziyareti öncesinde atılmaya başlanmıştı. Hatırlanacağı üzere ABD Başkanı Trump tarafından Türkiye’den ithal edilen çelik ve alüminyuma vergilerin iki katına çıkarılacağının açıklanması ve Türk Lirası’nın dolar karşısında hızla değer kaybetmesi üzerine Alman Ekonomi Bakanı Peter Altmaier’in Türkiye’nin Avrupa için önemli olduğunu belirterek destek açıklaması yapması, Türk yetkililerce ve kamuoyunca memnuniyetle karşılanmıştı. Ardından 5-6 Eylül 2018 tarihlerinde Almanya Dışişleri Bakanı Maas’ın Türkiye ziyareti sırasında hem taraflar arasında ortak konular masaya yatırılmış hem de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Berlin ve Köln ziyaretinin programı ele alınmıştı. Maas’ın ziyaretinde iki toplum arasındaki derin bağ ve ortak çıkarlar göz önünde bulundurulduğunda, Almanya’nın Türkiye ile ilişkileri iyileştirmek için çaba göstermeye hazır olduğu net biçimde ortaya koyulmuştu.
UZLAŞMA MESAJLARI
Taraflar arasında ziyaretin ana gündem maddelerinin ele alındığı görüşmeler, Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Almanya Şansölyesi Angela Merkel arasında gerçekleşti. İki gün içerisinde iki defa bir araya gelen Erdoğan ve Merkel, ekonomik ve küresel gelişmeleri, Suriye meselesini ve düzensiz göç gibi konuları ele aldılar. Düzenlenen ortak basın toplantısında Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye ile Almanya arasında bir süredir çalışmayan mekanizmaları işler kılma, karşılıklı yakalanan ivmenin korunması ve güçlendirilmesi konularında Merkel ile uzlaştıklarını ifade etti. Konuşmasına şu sözlerle devam eden Erdoğan, “Cumhurbaşkanlığı sistemiyle beraber ülkemiz yeniden reform yoluna girdi. Vize serbestisi için kalan 6 kriteri de en kısa zamanda yerine getireceğiz. Vize serbestisi, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve müzakerelerin canlandırması iki tarafın da yararına olacaktır. Avrupa’nın lider devletlerinden Almanya’nın vereceği desteğe de önem veriyoruz” dedi.
Türkiye’nin 3.5 milyon mülteciyi misafir ettiğini belirten Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye ve Almanya’nın mülteci krizinin akut döneminde sorumluluk alarak ciddi fedakârlıklarla bu süreci yumuşattıklarını hatırlattı. Almanya’daki 3.5 milyona varan vatandaşlarımızın kökleriyle bağlarını koruyarak, Alman toplumuna entegrasyonunu desteklediğini dile getiren Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konuşmasında en dikkat çeken noktalardan biri de, FETÖ terör örgütünün yüzlerce mensubunun Almanya’da bulunduğunu hatırlatması oldu.
YENİ YATIRIMLARA TEŞVİK
Öte yandan Almanya Şansölyesi Merkel’in ortak basın toplantısındaki konuşmasında öne çıkan noktaların başında, Almanya olarak ekonomisi büyüyen bir Türkiye’yi desteklemeleri geliyordu. Merkel’in Türkiye ile ilişkilerde sürekli dile getirdiği göç konusunda ülkemizin gösterdiği performansın yine altı çizilirken, karşılıklı ilişkilerin geliştirilmesi ve İdlib konusundaki dörtlü zirve konuşmanın satırbaşları arasındaydı. Beklenildiği gibi Merkel, Türkiye’de tutuklu bulunan Alman vatandaşlarına da değindiği konuşmasında, Almanya’da camilere yönelik saldırıların kabul edilemez olduğunu bir kez daha vurguladı. Erdoğan ve Merkel’in ikinci görüşmesinde ise taraflar özellikle ekonomik konuları masaya yatırdılar. Bu görüşmenin ardından 25 Alman şirketinin üst düzey yöneticiyle yapılan toplantıya katılan Cumhurbaşkanı Erdoğan, bu şirketlerin Türkiye’ye yeni yatırımlarının teşvik edileceğini belirtti.
EN ÖNEMLİ ORTAĞIMIZ
Türkiye ile Almanya’nın güçlü ekonomik bağları olduğu malum. 2017’de iki ülke arasındaki ticaret 36.4 milyar dolara ulaştı. Son 15 yılda Almanya’dan Türkiye’ye yapılan doğrudan yabancı yatırım ise 9.15 milyar dolar. Bu yılın ilk 7 ayını dikkate aldığımızda, Almanya ile dış ticaret hacmimizin 22 milyar doları aştığını ve Türkiye’nin en önemli ticari ortağı olma unvanını toplam dış ticaretimizdeki yüzde 9.4’lük pay ile koruduğunu görüyoruz. Toplantıda iki ülke arasındaki ticaret hacminin orta vadede 40 milyar doların üzerine çıkarılması kararlaştırıldı.
KÜRESEL GÜNDEM BİZİ BİRBİRİMİZE MUHTAÇ EDİYOR
Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Almanya ziyareti, iki tarafı birbirine daha fazla muhtaç eden küresel bir gündemle karşı karşıya iken gerçekleşti. Suriye meselesi, ABD’nin İran yaptırımları, göç, terörle mücadele ve giderek ateşi harlanan ticaret savaşları, birlikte hareket etmeyi hem Almanya hem de Türkiye için zorunlu kılıyor. Önümüzdeki ay Türkiye’nin Alman Ekonomi Bakanı Peter Altmaier ve kalabalık bir iş adamı heyetini ağırlayacak olması Almanya ile ikili ilişkilerde yakalanan ivmenin sürdürüleceğini gösteriyor.
