2023’te dünya yeni bir döneme girdi

Korona salgını, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ve ABD-Çin ticaret savaşı en başta olmak üzere pek çok gelişme dünyanın yeni bir döneme girdiğinin göstergesi oluyor

Korona salgını, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali ABD-Çin ticaret savaşı en başta olmak üzere pek çok gelişme dünyanın yeni bir döneme girdiğinin göstergesi olmaktadır. Bu değişimin ekonomideki yansıması ise yüksek enflasyon, yüksek enerji ve hammadde kaynak fiyatları oldu.

Nikkei BP, Toyo Keizai ve Daimond gibi Japon ekonomi medyasının önemli haftalık dergileri 2023 yılına girerken yılın önemli gündem maddelerini belirlemeye ve tartışmaya önem verdiler. Bu çerçevede; bahsi geçen bu dergilerden derlediğimiz önemli gündem konularını aktarmaya çalışacağız.

Tüm ekonomi medyasının, görüş birliği içerisinde, önümüzdeki yıllar için öngörüsü; yüksek enflasyon, jeopolitik riskin artması ve globalleşme dönemimin bitişi.

Nikkei BP dergisinin belirlediği 2023 yılının önemli konuları şu şekilde:

· Korona salgını önlemlerinin bitişi ve tam ekonomik açılım. Özellikle Çin’in de korona önlemlerini bitirerek insan hareketliliğine izin vermesi.

· Rusya’nın Ukrayna’yı işgali. Artan dünya jeopolitik gerilimi ve enerjinin artan oranda gündemde olması.

· Artan enflasyon. Özellikle halkın günlük yaşamını etkileyen Gıda, elektrik fiyatları ve ulaşım giderleri.

· Şirketlerin insan kaynakları politikası. Personel kalitesinin firmanın kendi değerini etkilemesi.

· Sürücüsüz araçların geliştirilmesi. Bu yıl 4’üncü aşamanın denenmesi. 4’üncü aşamada sürücüsüz otobüs ve kamyon ile otoyolda da kargo ve insan taşımacılığının yapılması.

· Mayıs ayında Hiroşima’da yapılacak olan G-7 zirvesi.

· İlk petrol şokundan 50 yıl geçmesine rağmen Rusya-Ukrayna Krizinin yeni bir enerji şokunu ihtimal dahilinde yapması.

· 2024 yılında yapılacak ABD seçimleri için yarışın ve mücadelenin başlaması.

2023 ve izleyen yıllar dünya tarihinde siyasetin ekonomiyi daha fazla belirlediği yıllar olacak.

Siyasi kamplaşma ticaret savaşının da seyrini belirleyecek. Yarı iletken sektörü, savunma sanayi, elektrikli araç bataryası ve enerji arzı dünya ekonomi ve siyasi gündeminin odağında olacak.

Nikkei BP dergisinin Ocak ayı ilk sayısında dünyanın farklı ülkelerinden önemli dört kişi ile dünya gündemini tartıştığı röportajlar var. Bu dört kişi; ABD’den Ian Bremmer (siyaset bilimcisi), İngiltere’den Bill Emmott (The Economist dergisinin 1993-2006 arası baş editörü, yazar ve danışman), Çin’den Ke Long (Tokyo Finans Politikaları Araştırma Kurumu üyesi) ve Shunsuke Kobayashi (Mizuho Menkul Değerler baş ekonomisti).

Ian Bremmer özetle; ABD-Çin çekişmesi, Rusya_Ukrayna Krizi çerçevesinde yükselen politik ve coğrafik riske dikkat çekiyor. ABD-Çin arasındaki ticaret savaşının merkezinde yarı iletken sektörünün olduğunu, hatta ABD’nin Çin’in Tayvan’ı işgali ihtimaline karşı Tayvan’ın ve dünyanın en büyük yarı iletken üreticilerinden TSMC’nin ABD’de üretim yaptırdığını, Amerikan şirketlerinin Çin’den çekilmeye devam edeceğini ifade ediyor. ABD ve Çin ilgili ilginç bir karşılaştırma yapıyor: ABD’de ekonominin ve para biriminin güçlü fakat hükümetin zayıf, Çin’de ise hükümetin güçlü ekonominin zayıf olduğu tespitini yapıyor. Japon ekonomisinin ise yapısal zayıflığının olduğunu bu nedenle Japon Yeninin 2023’de de ucuz olacağını öngörüyor.

Bill Emmott ise Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle AB’nin karşı karşıya olduğu enerji sorununu işliyor. Ukrayna’nın savaşı kazanacağını, Rusya’nın enerjiyi AB’ye karşı silah olarak kullanma stratejisinin başarılı olamayacağını, çünkü doğal gaz fiyatlarının hali hazırda düşmeye başladığını, alternatif enerji kaynaklarına olan yatırımların da arttığını ifade ediyor.

Ke Long ise Çin’in kendi ekonomisini sıfır Korona politikasına kurban ettiğini, Çin’in Korona önlemlerini sıkı bir şekilde devam ettirmesinin iki nedeni olduğunu; insan hareketliliğini engellemek ve Korona sayesinde özellikle ilaç, medikal cihaz vb. sektörlere büyük paralar aktığını söylüyor.

Shunsuke Koboyashi ise ucuz Yen politikasının Japon ekonomisi üzerine etkilerini yorumluyor ve ucuz Yenin Japon ekonomisi için çok da olumlu olmadığını, olumlu ve olumsuz etkilerin birlikte değerlendirildiğinde sıfır kazanımlı bir olay olduğunu söylüyor.

Dış Ticaret Uzmanı Süleyman Mete Özbalaban

18 Ocak 2023 Çarşamba