100 milyar dolarlık projelere davet

Türkiye’nin, Irak’tan en fazla ithal ettiği iki üründen biri olan ham petrol, ülkenin toplam ihracatının yüzde 97’sini, milli gelirin de yüzde 60’ını oluşturuyor. 140 milyar varillik ham petrol rezervleri ile dünyada 5. sırada yer alan Irak, ham petrol üretiminde ise OPEC ülkeleri arasında Suudi Arabistan’dan sonra 2. sırada.

HABER: BAHAR ÖZSU

Irak ile Türkiye arasında tarihi, kültürel yakınlık iki ülkenin ticari ilişkilerine de olumlu yönde yansıyor. Irak, Türkiye’nin ihracatında ilk 5 ülke arasında yer alıyor. Ulusal Kalkınma Planı kapsamındaki altyapı ve üst yapı dahil olan birçok projede de hedef yatırımcı Türkiye olarak görülüyor. Birçok tüketim ürününde dışarı bağımlı olan Irak, petrol fiyatları açısından bölgedeki en uygun ülke konumunda. 2020’de yapılan anlaşmalarla komşu pazarlar yatırımcılar için daha cazip hale geliyor.

YATIRIMCIYA AVANTAJ

Irak’ta geçtiğimiz yıl mayıs ayında parlamentodan onay alan yeni hükümet, sanayi ve tarım yatırımlarını genişleterek hem ham petrole bağımlılığı azaltmayı hem de ülkeye gelen yatırımcıları zorlayan idari ve yapısal sorunları çözmek için adımlar attı. 2020’de Türkiye’yi ziyaret eden Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Irak’ta yatırım açısından çok sayıda fırsat bulunduğunu belirterek, pazarda tecrübe sahibi Türk firmalarının bu fırsatları değerlendirmesini özel olarak istedi.
Aralık 2020’de imzalanan ‘Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması’ ile iki ülke yatırımcılarının karşılıklı iş yapma kolaylığı sağlandı. Uzun süredir gündemde olan ‘Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması’ anlaşmasının da imzalanması ile birlikte her iki ülke arasındaki yatırımların ivme kazanması bekleniyor.

SANAYİDE ROL MODEL

Milli gelirin yüzde 60’ını, kamu gelirlerinin ise yüzde 90’ını ham petrol ihracatından elde eden Irak, sektörde ithalatı azaltıp, yerli üretimi artırmanın yanı sıra çeşitlilik de sağlamak istiyor. İthalata bağlı sanayi ürünlerinde yerli üretime geçmek isteyen Irak için Türk firmalarının destekleri bekleniyor.
Türkiye enerji, tekstil, gıda başta olmak üzere birçok alanda dünyada adından söz ettiriyor. Türk firmalarının, Iraklı iş insanlarıyla deneyimlerini paylaşarak ortak yatırım yapması hedefleniyor. Irak’taki kamu ihalelerinin çoğunda AB standartlarına uygun ürünlerin kullanma zorunluluğu bulunuyor. İhalelerde AB menşeli ürün kullanma zorunluluğunun kaldırılması, halihazırda zaten AB standartlarında üretim yapan Türk firmaları için daha fazla ve daha rekabetçi olarak Irak pazarına yatırım yapmalarının önünü açacak çözülmesi gereken önemli sorunların başında geliyor.

987 PROJE

Türk müteahhitlerinin, yurt dışı inşaat projelerine başladıkları 1972 yılından beri 126 ülkede başarıyla tamamladığı 10 bini aşkın proje var. Bu projelerin toplam değeri 413 milyar dolara ulaştı. Türk müteahhitlerin, Irak’ta yürüttükleri 987 projenin toplam değeri ise 26 milyar dolar. Bugüne kadar yurt dışında iş yapılan ülkeler arasında iş hacmi bakımından 4’üncü sırada olan Irak’ın payı ise yüzde 6.7. Irak’ın 2018-2022 yıllarını kapsayacak Ulusal Kalkınma Planı’na göre ülkenin yeniden yapılanması için ihtiyaç duyulan yaklaşık 100 milyar dolar büyüklüğündeki projeler, Türkiye için büyük bir potansiyel. Hem sınır komşumuz hem de Orta Doğu ve Körfez bölgesindeki en büyük ticaret ortağımız olan Irak’ın atık su arıtma tesisi, elektrik santrali, hastane, okul-konut inşaatı, kara yolu, hava yolu, köprü ve liman inşaatı gibi birçok sektörü kapsayan projelerde Türk firmaları hedef yatırımcı konumunda. Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Türk firmalarını bu projelerden pay almaya davet ediyor.

TÜRKİYE 3. SIRADA

Türkiye-Irak ticaret hacmi, 2019 yılında yaklaşık 13 milyar dolar iken, 2020’de pandemiye rağmen 15.5 milyar dolara yükseldi. Hedef ise bu rakamı kısa vadede 20 milyar dolara çıkarmak. Sanayi ve gıda ürünlerinde dışa bağımlı olan Irak’ın ithalatında, B.A.E. ve Çin’den sonra yüzde 18.1’lik pay ile Türkiye, 3. sırada yer alıyor. Güçlü üretim altyapısı, nitelikli insan gücü ve sektördeki tecrübesiyle Türkiye, Irak için ‘üretimde rol model’ bir ülke konumunda.

Türk yatırımcılar için Irak’ta enerji, makina, sulama sistemleri, tarım ekipmanları, müteahhitlik, otomotiv, gıda, tarım ürünleri, mobilya, tekstil gibi birçok sektörde ihracat avantajları ve teşvikler bulunuyor. Irak halkının Türk mallarına güveni ve ilgisi çok yüksek. Türk yatırımcılar, bu yüksek güvenin avantajını da kullanarak Türk ürünlerinin pazar payını artırabilir. Türkiye, Irak’tan en fazla ithal ettiği ürünlerden biri olan işlenmemiş altını işleyerek mücevher olarak tekrar Irak’a satılıyor. Ham petrol ve altın tedariki de Irak’tan sağlanıyor. Ham petrol, Irak’ın toplam ihracatının yüzde 97’sini oluşturuyor. Günde yaklaşık 4.4 milyon varil ham petrol üreten Irak, 140 milyar varillik toplam rezervi ile dünyada en fazla rezerve sahip 5. ülke. OPEC üye ülkeler arasında Suudi Arabistan’dan sonra 2. sırada Irak yer alıyor.

SANAYİDE TEKNOLOJİ YATIRIMLARI ÖNEMLİ

Komşu ve dost olan Türkiye ile Irak arasındaki ekonomik ilişkilerin derin bir tarihi geçmişe dayandığını söyleyen Bağdat Ticaret Odası Başkanı Firas Rasool Jaafar, İstanbul Ticaret’in sorularını yanıtladı.

İŞBİRLİKLERİNE AÇIĞIZ

Türkiye ve Irak arasındaki ticaret hacmini yükseltmek için ne yapılmalı?

Stratejik ortağımız olan Türkiye, Irak’ın tamamlayıcı ve nihai ürün ihtiyacını karşılıyor. Doğrudan yatırım ve sanayi tesislerinin bir bütün olarak inşa edilmesi yoluyla Irak’ta bulunmayan sanayi teknolojilerinin Türkiye’den Irak’a transferi, Irak’a yapılacak en önemli yatırımlar arasında. Irak halkı, Türk sanayi ürünleri kapsamında yapılacak her türlü yatırımı ve Türk şirketleri ile kurulan işbirliklerini memnuniyetle karşılıyor. Bu nedenle, gerek Irak gerekse Türk hükümetinin bütün sektörlerde büyük ekonomik işbirlikleri ve yatırımlar tesis edilmesi yönünde hedefleri bulunuyor. Petrol, gaz altyapısı, yol ve köprü projeleri gibi stratejik sektörlerdeki projeler bunların başında geliyor.

TÜRK ÜRÜNLERİNE GÜVEN

Türk ürünlerinin Irak pazarındaki imajı ile ilgili bilgi verir misiniz?

Iraklıların istek ve ihtiyaçlarına uygun olan Türk sanayi ürünleri ve diğer tüm Türk ürünleri, Irak pazarında güven duyulan ve talep gören ürünler arasında. Yüksek kaliteli, sağlam ve standartlara uygun ürünler üreten Türk sanayi, değişen dünya standartlarına ayak uyduruyor ve kendini sürekli olarak güncelliyor. Türk ürünlerinin tanıtımı için de en iyi pazarın Irak pazarı olduğunu düşünüyorum. 1926 yılında kurulan Irak Cumhuriyeti’nin en eski ticaret odası olarak kabul edilen Bağdat Ticaret Odası, tüm Irak’ta 480 bin Iraklı iş insanını temsil ediyor. Bağdat Ticaret Odası, Türk yatırımcılarına her türlü hizmet ve yardımı sunmaya hazır.

ORTAK BEKLENTİ

Irak’ta kalıcı istikrar ve güvenliğin sağlanması, Türkiye için siyasi ve ekonomik açıdan kritik önem teşkil ediyor. Kuzey Irak ve merkezi hükümet arasındaki siyasi sorunlar, Irak’a ihracat yapan Türk iş insanlarının işlerini durma noktasına getirebiliyor. Türk ve Iraklı iş insanlarının ortak beklentisi, Irak’ın güvenlik sorunlarının uzlaşı ile giderilerek, ülkenin her alanında yeniden kalıcı bir güven ortamının sağlanması. Sorunların çözülmesinin ardından Irak’ın kalkınmasında Türkiye’nin aktif rol oynaması bekleniyor.

GAYRİMENKUL YATIRIMINDA İLK SIRADA

Irak, 2015-2020 yılları arasında Türkiye’den 32 bin 820 konut satın alarak yabancılara konut satışında ilk sırada geliyor. Irak vatandaş-larına 2019’da 7 bin 596, 2020’de ise 5 bin 950 konut satıldı. Geçen yıl Türkiye’de İranlıların ardından en fazla konutu Iraklı yatırımcılar aldı.

PAZARA GİRİŞTEKİ BEKLENTİLER VE ZORLUKLAR

• En fazla ticari araç geçişi yapılan sınır kapımız, 1 milyon 90 bin ile Irak’a açılan Habur Sınır Kapısı oldu. Ovaköy Sınır Kapısı’nın açılması da stratejik olarak önemli.
• Irak’ın yerli üretimi yaygınlaştırmak amacıyla yumurta, makarna, şehriye, sofralık tuz, içecek, dondurma gibi işlenmiş tarım ve gıda ürünlerine getirdiği ithalat yasakları ile artan gümrük vergileri, Türk ihracatçıları için önemli bir sorun olmaya devam ediyor. Türkiye’nin üretimde güçlü olduğu bu ve benzeri ürünlerin üretiminde Irak’la işbirliği yapılabilir.
• Irak’taki finansman, bankacılık sistemi ve sigorta açısından altyapı eksiklikleride Irak’la iş yapan Türk firmaları için çözülmesi beklenen sorunların başında geliyor.

EN ÇOK NELER SATIYOR?

Mineral yakıtlar, mücevher eşyaları, meyveler, sert kabuklu meyveler, ham postlar ve deriler

EN ÇOK NELER ALIYOR?

Makinalar, mekanik cihazlar, kara taşıtları, demir-çelik, mücevherci eşyası, plastikleri mobilyalar, aydınlatma cihazları, örme giyim eşyası ve aksesuarı

26 Ocak 2021 Salı

Etiketler : Dünya